Het activisme van Keith Haring
Keith Haring was een artiest die de straat opzocht. Hij was kunstenaar, activist en idealist. In een optimistische strijd tegen alles wat macht was, deelde Haring pamfletten uit, kleefde hij een affiche, maakte hij een tekening, beschilderde hij een muur… Zo onvermoeibaar hij was als artiest, even geëngageerd was Haring als politiek en sociaal activist. Een hobbelige rit van een krantenjongen uit het conservatieve Kutztown, tot een gevierd kunstenaar-activist in New York.
1. Van krantenknipsel tot pamflet
We schrijven 9 augustus 1974. Richard Nixon treedt als gevolg van het Watergateschandaal af als Amerikaans president. Op dat moment is Keith Haring 16 jaar en brengt hij de krant rond in Kutztown, Pennsylvania. De krant op menig dorpel maar vooral de doorbraak van de televisie maakt dat deze generatie beter op de hoogte was van wat er in de wereld gebeurde dan ooit tevoren.
Vier jaar later trekt een negentienjarige Haring naar New York. Al snel verknipt hij krantenkoppen tot politiek geladen pamfletten met boodschappen als “Reagan slain by hero cop”. Hij kopieert en verspreidt ze doorheen de stad. In grote getalen en op korte tijd kwamen zijn politiek of sociaal getinte berichten tot bij iedereen.
2. Van affiche tot oeuvre
Haring nam met zijn pamfletten een expliciet standpunt in. Op eigen kosten kopieerde hij zijn affiches en flyers en verdeelde ze op demonstraties waaraan hij zelf actief deelnam. Maar van zijn hekel aan elke vorm van macht leveren vooral ook zijn tekeningen en schilderijen het zichtbare bewijs. Zo maakte hij het werk Free South Africa tegen Apartheid – eerst als affiche en daarna op paneel.
De jaren ‘80 was ook de periode waar een aantal conservatieve regeringen aan de macht kwamen met onder meer Thatcher, Reagan en Helmut Kohl. Het werk van Haring weerspiegelde deze politieke omwentelingen op wereldvlak, waaronder ook zijn angst voor het uitbreken van een kernoorlog. Het atoomsymbool duikt verschillende keren op in zijn werk waarmee hij zich tot nucleaire-ontwapeningsactivist ontpopt.
3. Van Jesus freak tot homorechten
Als tiener sloot Haring zich aan bij de Jesus Movement, las hij gretig de bijbel en had hij een fascinatie voor de wederkomst van Christus. Zijn fase als “Jesus freak” was echter van korte duur. Naast politiek was ook religie voor hem een vorm van machtsmisbruik. Wat betreft homorechten stonden de standpunten van de christelijke kerk haaks op die van Keith Haring.
In 1981 schildert hij openlijk zijn kritiek aan het adres van de conservatieve kerk. Een van het kruis gevallen figuur wordt gecastreerd door twee personages, één masturberend, de andere zonder genitaliën. De roze driehoek werd het symbool in de strijd voor LGBTQ rechten, “Silence = Death, Ignorance = Fear” werd de leuze in het gevecht tegen HIV/aids, stilzwijgen is dood, onwetendheid is angst.
4. Van de eighties tot vandaag
Het werk van Keith Haring ademt de jaren ’80 en zijn activisme stelde thema’s aan de kaak die destijds aan de orde van de dag waren. Maar ook vandaag blijft zijn werk en protest boeien en de gemoederen beroeren. Toen al schilderde Haring een stapel televisietoestellen en voorspelde hij hiermee de macht die de media zou hebben, de macht om een hele bevolking te bespelen. En ook de strijd tegen HIV en racisme is op wereldvlak nog lang niet gestreden.
