De ondergrondse galerij

Je weet het misschien niet, maar de Brusselse metro geeft onderdak aan het werk van een heleboel kunstenaars waaronder Raoul de Keyser en Stephan Vanfleteren. Maar in dit levende museum is Vive la Sociale (1976) van Roger Raveel in station Merode misschien wel een van de meest opvallende werken. Op slechts enkele haltes van Brussel-Centraal kan je naar deze monumentale muurschildering gaan kijken. Raveel slaagt erin om de vele passanten – of zij dat nu willen of niet – te laten kennismaken met dit werk, dat de omgeving helemaal opzuigt. Je ontdekt er onder meer invloeden van twee andere grote meesters van eigen bodem, James Ensor en Jan Van Eyck.

Het verschrikkelijke mooie leven

Leven zit al in de titel van dit werk, maar wanneer je langs de Koningstraat het Paleis voor Schone Kunsten langs buiten voorbij wandelt, kom je twee reproducties tegen van Raveels monumentale schilderijen. In de expo zelf ontdek je de echte werken. Het verschrikkelijke mooie leven vloeit met zijn monumentaliteit uit in de realiteit. Niet alleen in afmetingen, maar ook in uitwerking heeft Raveel weer leven in dit schilderij geblazen. En dat kan je letterlijk nemen, want anno 1965 liet hij in de kooi twee levende kanaries fladderen.

Een stoet van schilderijen

De andere levensgrote reproductie draagt de toepasselijke naam De schilderijenoptocht van 1978 te Machelen-aan-de-Lei. Het werk is een denkbeeldige performance op doek. Net als in Merode, vind je er een opvallende knipoog naar een van Raveels inspiraties in terug, Piet Mondriaan. Als je goed kijkt, duikt er tussen alle hedendaagse werken ook een iconisch oud beeld uit de kunstgeschiedenis op: de befaamde Judaskus van Giotto.

De échte optocht

In 1990 ging de bal echt aan het rollen, of liever: de kast. Met een op wielen gemonteerde en beschilderde kledingkast trok Raveel de straat op en daalde hij de Brusselse Kunstberg af, van het Paleis voor Schone Kunsten helemaal tot op de Grote Markt. De performance wou het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog herdenken en kreeg de titel De zin van het zinloze. Een hoogtepunt in Raveels carrière, want zijn kunst had zich nu helemaal losgemaakt van het kader van het canvas.

Je kan Roger Raveel, een Retrospectieve nog tot en met 21 juli bezoeken bij Bozar.