‘Call for Architects’

Programma Architecten in residentie - ESTLAND

WAT?

Ter gelegenheid van het Estse voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie in de tweede helft van 2017 en de honderdste verjaardag van de Estse onafhankelijkheidsverklaring in 2018 zullen het Estonian Centre of Architecture (ECA) en het Paleis voor Schone Kunsten Brussel (BOZAR) een uitwisselingsprogramma opzetten met architecten uit België en Estland. De samenwerking moet een wisselwerking op lange termijn mogelijk maken en nauwer contact tussen de twee architectuurwerelden in de hand werken. Het ECA zal jonge Estse architecten selecteren voor het project. De selectie zal een brede waaier aan benaderingen in acht nemen, van een no-nonsenseaanpak tot een sterk betrokken en eerder theoretische benadering. De volgende architectenbureaus werden benaderd: Salto, PART, Arhitekt Must, b210, Kaos.
 

Bij deze lanceren we een oproep aan Belgische architectenbureaus om deel te nemen aan het programma Architecten in residentie en in zee te gaan met hun Estse tegenhangers. De deelnemende architecten zullen twee Estse architecten (uit een van de vijf benaderde bureaus) in hun kantoor verwelkomen voor een periode van 4 tot 5 dagen. De opzet: een intellectuele dialoog met hen aanknopen rond de verder opgesomde thema’s en vragen over ‘research by design ’ behandelen. Het resultaat van de samenwerking zal in september 2017 in de vorm van een tentoonstelling te zien zijn op de Tallinn Architecture Biennale TAB 2017 en gepaard gaan met lezingen en gesprekken. In december 2017  volgt dan een tentoonstelling met lezingen in het Brusselse Paleis voor Schone Kunsten.

WAAROM?

Het uitwisselingsprogramma en de samenwerking tussen Estse en Belgische architectenbureaus hebben als doel een gezamenlijke tentoonstelling op te zetten die in beide landen zal worden voorgesteld. Welk beeld hebben jonge architecten en ontwerpers in Tallinn van de Europese hoofdstad? Welke specifieke expertise kunnen ze aanbrengen om oplossingen te vinden voor een aantal stedenbouwkundige uitdagingen in Brussel, de thuisbasis van heel wat internationale instellingen? Hoe kunnen architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur het tekort aan symboliek goedmaken en hoe zijn ze van toepassing op Brussel als Europese hoofdstad? Tijdens een reeks workshops krijgen Estse en Belgische architecten de kans om via 'research by design' samen antwoorden te zoeken op cruciale vragen.

Het project is in de eerste plaats een zoektocht naar een nieuwe kijk op de Europese hoofdstad, vanuit vijf verschillende hoeken:

 1/ Het tekort aan symboliek bij de Europese aanwezigheid in Brussel
De locatie van de Europese instellingen in een gewoon zakendistrict in de Leopoldwijk weerspiegelt niet de Europese waarden en democratie. Het Berlaymontgebouw – het enige gebouw dat een zekere iconische waarde wist te verwerven – werd onherroepelijk verminkt tijdens de jongste renovatiewerken. Hoe kunnen architecturale, stedenbouwkundige of landschapsprojecten dat tekort aan symboliek en het gebrek aan verbeelding compenseren? Welke programma's, inrichtingen en vormen kunnen op een relevante manier opgenomen worden in een Europees project? En waar?

2/ Een EU-valley
De openbare ruimte tussen de voornaamste sites van Europese instellingen in de zogenoemde Maelbeekvallei is vandaag versnipperd. Toch kan een samenhangend en inspirerend plan voor precies dit gebied bijdragen tot een nieuw beeld van het Europese project. Kunnen we dit probleem aanpakken via stedenbouwkundige ingrepen?

3/ Veiligheid
Veiligheidsmaatregelen hebben een steeds grotere impact op de organisatie en de toegankelijkheid van verschillende instellingen. Een specifieke veiligheidsinfrastructuur palmt dan ook vaak de openbare ruimte in. Zouden we die veiligheidsvoorzieningen niet beter zo veel mogelijk in de gebouwen zelf onderbrengen, of moeten we er veeleer ruimte voor vrijmaken in de stad? Hoe gaan ontwerpers om met dit problem?

4/ E-governance
Dankzij de automatisering van administratieve processen – iets waarin Estland de laatste jaren uitermate bedreven is– kunnen we de komende decennia een overvloed aan vrije kantoorruimten verwachten. Welke gevolgen zal die evolutie hebben voor de Europese instellingen en de wijk waar tal van administratieve diensten zijn gevestigd? Hoe kunnen architecten en ontwerpers die gevolgen het hoofd bieden?

5/ Brussel als spiegel van Europa
Door de demografische samenstelling en geografische spreiding over verschillende wijken, wordt de hoofdstad van Europa vaak beschouwd als een miniatuurversie van Europa met haar regio's en lidstaten. Heel wat gemeenschappen leven samen op een relatief klein gebied, met een rijke diversiteit aan culturen en talen tot gevolg. Hoe kunnen architectuur en stedenbouw op die diversiteit reageren?

HOE?

Bepalingen voor de residentie:
• De Belgische en Estse architectenbureaus moeten tijdens de week van 24 tot 28 april aanwezig zijn in Brussel.
• De bureaus zullen deelnemen aan de Tallinn Architecture Biennale (september 2017) en de tentoonstelling en openbare debatten in het Paleis voor Schone Kunsten (december  2017).
• De organisatie zal het retourticket voor de vlucht Brussel-Tallinn en de hotelkosten betalen voor minstens één architect per deelnemend Belgisch bureau.
• Van de deelnemende Belgische architecten wordt verwacht dat ze de Estse architecten opvangen in hun kantoren. De organisatie zal echter wel zorgen voor onderdak voor de gastarchitecten.
• De bureaus krijgen geen vergoeding voor hun deelname en kunnen geen onkostennota's indienen. Enkel onkosten die worden gemaakt voor de presentatie van het lopende werk op de Tallinn Architecture Biennale (september 2017) en voor de tentoonstelling in het Paleis voor Schone Kunsten (november 2017-januari 2018 ) kunnen in overleg met het ECA en BOZAR worden verged.

Richtlijnen:
• Alle bureaus/praktijken/organisaties op Belgische bodem kunnen deelnemen.
• De voertaal voor het project is Engels. Voor de interne communicatie met het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel mogen ook het Nederlands en het Frans gehanteerd worden.
• Deelnemers moeten alle materialen voorzien die nodig zijn voor de tentoonstelling van hun werken. Ze stellen een verantwoordelijke aan voor de montage en demontage van de werken.
• Technisch materiaal zal indien nodig door de organisatie worden voorzien.
• De deelnemers of de aangestelde verantwoordelijken moeten aanwezig zijn bij het opstarten en afsluiten van de werken . Indien dat niet mogelijk blijkt, moeten er eenvoudige instructies worden voorzien.
• Wie deelneemt aan de wedstrijd, gaat akkoord met al deze bepalingen.
Vereiste documentatie:
• Een beknopte motivatie voor de deelname aan het project, met vermelding van het Estse bureau waarmee bij voorkeur wordt samengewerkt (1 A4)
• Een portfolio van het architectenbureau

Deadline:
10 maart 2017, om 10 u.
per e-mail naar francis.carpentier@bozar.be

WIE?

Een jury van experts zal een selectie maken uit de deelnemende bureaus:
Aurore Boraczek (WBA), Kristiaan Borret (bMA), Chantal Dassonville (FWB - cel Architectuur), Marie-Cécile Guyaux (A+), Iwan Strauven (BOZAR)