‘Last and First Men - Jóhann Jóhannsson’

Wat zou iemand die twee miljard jaar geleden leefde ons kunnen vertellen? Last and First Men combineert het begeesterende speculatieve sciencefictionverhaal van Olaf Stapledon met een beklijvende partituur van de betreurde componist en muzikant Jóhan Jóhannson en zwart-witbeelden van futuristisch ogende, kale en bevreemdende stenen monumenten uit het communistische tijdperk in de voormalige Joegoslavische republieken, gedraaid op 16mm-film door de gevierde regisseur Sturla Brandth Grøvlen (Victoria, Rams). Met de stem van Tilda Swinton dompelt deze film ons onder in een wereld vol surreële monumenten die recht uit een droom lijken te komen, waarin een nieuw mensenras met uitsterven bedreigd wordt en de monumenten – ooit symbolen voor eenheid en broederschap – eenzaam achterblijven als bakens die hun boodschap aan de wildernis verkondigen. Deze film, poëtisch en tragisch tegelijk, maar steeds met een sprankeltje hoop, geeft gestalte aan Jóhannsons laatste en meest persoonlijke werk – een verbeelding van herinnering, idealen en de dood van de utopie.

Jóhann Jóhannsson (1969–2018) was een bedrijvig componist. Hij schreef muziek voor een brede waaier aan media, inclusief theater, dans, de beeldbuis en het witte doek. Zijn stijl wordt gekenmerkt door een klassieke instrumentatie in combinatie met elektronische elementen. Veel van Jóhannssons latere werken hielden nauw verband met film. Hij schreef niet alleen filmscores, maar regisseerde bovendien ook zelf: zijn debuutkortfilm, End of Summer, verscheen in 2015 en werd gevolgd door een multimediawerk met als titel Last and First Men, dat als liveperformance in première ging op het Manchester International Festival van 2017.
​​​​​​​De film werd in 2020 vertoond op de Berlinale.