Gepubliceerd op - Lotte Poté

Waarom is David Hockney een buitengewone artiest?

Op 8 oktober is het eindelijk zover. Op die dag opent in Bozar de dubbeltentoonstelling rond David Hockney. Meer dan een korte googlesessie heb je niet nodig om te weten te komen dat hij een van Engelands meest gevierde nog levende kunstenaars is. Zijn naam klinkt jou misschien bekend in de oren, maar zijn zwembaden groeiden uit tot iconen waar je zo een duik in wil nemen. Wij nemen een diepere duik, dan wel in zijn hele artistieke carrière. Want waarom is Hockney zo bekend, zo gelauwerd en – ook op zijn 84e – keer op keer weer een verfrissing? Maar liefst vijf goede redenen.

Hockney 1992

Dit artikel kadert in

Alles over David Hockney

David Hockney, "No. 227", 22nd April 2020, iPad painting, © David Hockney
David Hockney, "No. 227", 22nd April 2020, iPad painting, © David Hockney

Veelzijdig en vernieuwend

Dacht je dat David Hockney enkel een schilder was? Op dezelfde manier als hij zijn artistieke verbeelding de vrije loop laat, zo ook gaat hij aan de haal met verschillende media. Hij is fotograaf, tekenaar, decor- en kostuumontwerper voor opera. Niet vies van wat experiment, begon hij in de vroege jaren 80 gebruik te maken van polaroid fotografie. Voor jonge ogen zijn polaroids nu misschien retro, maar toen was het een gloednieuwe technologie. In het luik De komst van de lente, Normandië, 2020 van de dubbeltentoonstelling in Bozar, ontdek je het meest recente staaltje van Hockneys constante zoektocht naar experiment. Tijdens de eerste lockdown ging hij vanuit zijn woning in Normandië de lente vastleggen op de iPad. De werken zijn stuk voor stuk odes aan het leven die de pracht van de natuur in de verf zetten.

"Ik denk dat ik hebzuchtig ben, maar ik ben niet hebzuchtig naar geld, ik ben hebzuchtig naar een opwindend leven. Ik wil dat het altijd spannend is. Maar ik geef graag toe dat ik opgewonden raak door regendruppels die in een plas vallen. Ik ben van plan om het spannend te houden tot mijn laatste dag." 

Een Brit met Californische smaak

Hockney groeit op in Yorkshire, Noord-Engeland en gaat studeren aan de Royal College of Art in Londen. Nadat hij er afstudeert in 1962, trekt hij naar Californië. De Amerikaanse ‘West Coast lifestyle’ met haar zwembaden en kleurrijke huizen trekt hem enorm aan en zal een van de grootste inspiraties worden in zijn werk. Hockney heeft de gewoonte om te schipperen tussen Europa en Amerika, waardoor hij in twee verschillende levensstijlen en landschappen terechtkomt. Die gespletenheid merk je ook op in zijn werk. De grijze lucht in het monumentale werk Bigger Trees near Warter Or/ou Peinture Sur le Motif Pour Le Nouvel Age Post-Photographique staat in schril contrast met zijn kleurrijke werken uit Californië. Maar laat dat nu net de kracht zijn van Hockney, om hoe dan ook en waar dan ook schoonheid terug te vinden – op de meest uiteenlopende manieren.

David Hockney, Mr. and Mrs. Clark and Percy, 1970-71, Acrylic on canvas, 213.4 x 304.8 cm, Tate: Presented by the Friends of the Tate Gallery, 1971 © David Hockney

Van vlees en bloed

Wat de portretten van Hockney zo bijzonder maakt, is hun hoogstpersoonlijke noot. Hij maakte ze namelijk nooit op bestelling. Alles wat hij in zijn werken afbeeldt, staat dichtbij zijn eigen leven: van zijn huis in Los Angeles tot zijn achtertuin in Normandië, over zijn familie, vrienden en geliefden. Kijken naar een werk van Hockney is gewild of ongewild binnenstappen in zijn wereld. Een van zijn bekendste dubbelportretten is dat van Mr en Mrs Clark en hun kat Percy. Hockney was best man op het huwelijk van het stel, dat hij hier voorstelt in de meeste intieme kamer van hun appartement in Notting Hill, de slaapkamer. Je zou haast zelf je schoenen willen uitdoen en met je tenen door het tapijt gaan.

"Amerikanen nemen continu een douche ... Voor een kunstenaar ligt het belang van douchen voor de hand: het hele lichaam is altijd in beeld en in beweging, meestal gracieus, terwijl de bader zijn eigen lichaam streelt. Er is ook een driehonderd jaar oude traditie van de bader als onderwerp in de schilderkunst. De huizen van Beverly Hills leken vol te staan met douches in alle soorten en maten ... Ze leken me allemaal elementen van luxe te hebben ... heel on-Engels!"

Subtiel maar gewaagd

Pas in 1967 werd homoseksualiteit gedeeltelijk gelegaliseerd in het Verenigd Koninkrijk, waar Hockney – zelf homoseksueel – in de jaren 60 actief was als kunstenaar. Hij zag deze onderdrukking niet als een bedreiging, maar net als een uitdaging om ze te ondermijnen, te choqueren en hetero-normatieve structuren op losse schroeven te zetten. En hoe beter dan in de kunst, waarin hij allusies begint te maken op zijn eigen seksualiteit en queer scènes tekent. Wanneer Hockney later in Californië verbleef en er lesgaf aan de universiteit ontmoette hij Peter Schlesinger, een elf jaar jongere student. Hij zou niet alleen zijn lover maar ook een van zijn grootste muzes worden. In L.A. schildert Hockney mannen nabij, in of naast het zwembad, onder de douche…

"Ze willen gewoon zijn - ze willen erbij horen. Nou, ik geef daar niet om. Ik geef er niet om om erbij te horen. Het is overal zo conservatief."

Cheeky and stubborn  

Hockney weet – en heeft altijd geweten – wat hij wil. Op zijn elfde wil hij al kunstenaar worden, op zijn twintigste weigert hij de legerdienst en op middelbare leeftijd bedankt hij voor het ridderschap. Ook in zijn werk schemert zijn eigenwijsheid door. Tijdens zijn studie in Londen viert het abstract expressionisme hoogtij. Figuratie was een fading glory, maar niet voor Hockney. Al snel begint hij de twee tegenpolen, abstractie en figuratie, met elkaar te verzoenen en te vermengen in portretten, landschappen, interieurs. In 1979 deed hij in de krant Observer zijn beklag aan het adres van Tate directeur Sir Norman Reid, die volgens Hockney te veel abstracte werken aankocht. “Dit is volkomen absurd, mensen schilderen al 5000 jaar gezichten, en voor een goede reden.”

Je kan de dubbeltentoonstelling David Hockney: werken uit de Tate Collectie, 1954-2017 en David Hockney: de komst van de lente, Normandië, 2020 bezoeken van 8 oktober tot en met 23 januari 2022 in Bozar. Reserveer nu alvast je tickets op onze website.