Gepubliceerd op

Who's that girl?

Maak kennis met Margaretha van Oostenrijk, het gezicht van onze tentoonstelling rond Bernard van Orley. Een beknopt overzicht van een bewogen leven tussen macht en tragedie:

Margaretha wordt geboren in 1480 in Brussel. Wanneer ze 2 jaar oud is, sterft haar moeder.

Op amper driejarige leeftijd (!) wordt ze naar het Franse hof gestuurd om met de toekomstige koning te trouwen. Als ze 11 veranderen de Fransen echter van mening en sturen ze haar terug.

Enkele jaren later volgt hetzelfde scenario in een ander land. Dit keer wordt de 16-jarige Margaretha naar Spanje gestuurd om daar met de kroonprins te trouwen. Alleen sterft hij zes maanden later. Margaretha is op dat moment al zwanger, maar bevalt veel te vroeg van een doodgeboren dochter.

Op haar 21e trouwt ze een tweede keer. Dit huwelijk is niet alleen een politieke, maar ook een liefdesmatch. Misschien niet zo verwonderlijk aangezien haar echtgenoot Filibert II van Savoye ook wel 'de Schone' wordt genoemd.

Het noodlot slaat opnieuw toe wanneer hij op 24-jarige leeftijd sterft. Margaretha, die voor de tweede keer als weduwe achterblijft, is er kapot van. Sommige bronnen spreken zelfs van poging tot zelfdoding. Ze zal nooit hertrouwen en draagt witte rouwkledij tot haar dood. Een hofdichter doopt haar tot ‘Dame in de rouw’; een naam die blijft hangen.

Bovendien laat ze voor haar overleden echtgenoot een mausoleum bouwen dat vaak in dezelfde adem wordt genoemd als de Taj Mahal, een monument ter ere van verloren liefde.

Op 26-jarige leeftijd komt de bijzonder intelligente, meertalige en gesofisticeerde Margaretha na het overlijden van haar broer aan het hoofd te staan van de Lage Landen. Ze wordt daarmee de machtigste vrouwelijke heerser in Europa. Ze zou bijna onafgebroken tot haar dood regeren.

Ze staat ook in voor de opvoeding van haar neef, de toekomstige Keizer Karel V, na zijn vaders dood (zijn moeder werd gek van verdriet en ontoerekeningsvatbaar verklaard). Later zou hun relatie prikkelbaar worden wanneer Karel uit de schaduw van zijn formidabele tante moet treden.

Op haar 49e bekrachtigt ze samen met Louise van Savoy het Verdrag van Cambrai, ook wel de ‘Damesvrede’ genoemd.

Margaretha van Oostenrijk sterft in 1530 op 50-jarige leeftijd nadat ze op een glasscherf trapt. De wonde raakt geïnfecteerd, waarop ze ermee instemt haar been te laten afzetten. Nog voor de operatie begint, sterft ze aan een overdosis morfine.

Zin in meer magistrale Margaretha?

  • Bezoek onze tentoonstelling rond Bernard van Orley, de hofschilder die haar officiële portretten maakte en prachtige tapijten leverde.
  • Margaretha was gek op tapijten en beeldende kunst, maar ze was ook een fervent liefhebster van muziek. Sommige van haar favoriete componisten zijn te horen tijdens ons concert Het oor van Van Orley.
  • Margaretha's hof lag in Mechelen. Het fantastische nieuwe museum Hof van Buysleyden daar vertelt het hele verhaal.
  • Haar graf en dat van haar geliefde echtgenoot kan je bezoeken in het Koninklijk klooster van Brou, niet ver van de Franse stad Mâcon. De kerk is een van de onbetwiste meesterwerken uit de Gotische periode ... En nog maar eens een bewijs van haar indrukwekkende culturele erfgoed