Júlia Pusker - Rising Star & Symfonieorkest KCB

Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809-1847)

Concerto voor viool en orkest in e, op. 64 (1838-1844)

• Allegro molto appassionato
• Andante
• Allegretto non troppo - Allegro molto vivace

Helmut Lachenmann (°1935)

Ausklang (1986)

Duur: +/- 1u20 
Concert zonder pauze

In samenwerking met de European Concert Hall Organisation in het kader van ECHO Rising Stars.

Felix Mendelssohn-Bartholdy, Concerto voor viool en orkest nr. 2 in e

Dit is ongetwijfeld het bekendste van Mendelssohns twee vioolconcerti - het Eerste vioolconcerto was een jeugdwerk uit 1822 - en wellicht ook een van zijn meest geslaagde composities. De eerste plannen dateren uit 1838, maar Mendelssohn voltooide het werk pas in 1844, nadat het meermaals herwerkt en bijgeschaafd was. Opvallend zijn de schoonheid van de melodie en orkestrale kleuring, de originele vorm, de tederheid en geestigheid en de virtuositeit van de solopartij. Het tweede vioolconcerto weerlegt, samen met het strijkkwartet in f-klein, de vaak gehoorde kritiek dat Mendelssohns inspiratie op het einde van zijn leven opgebrand geraakte. Hoewel er genoeg ruimte bestaat voor de violist om virtuoos uit te halen, worden het solo-instrument en het orkest toch wonderlijk geïntegreerd. Voorbeelden hiervan zijn de eerste beweging waarin de viool een begeleidende rol opneemt, alsook de bijna Mozartiaanse en heimelijke verstandhouding tussen viool en houtblazers in de finale. Al bij de tweede maat zet de viool het eerste thema in met een zacht orkest op de achtergrond. Net zoals het tweede thema is het gracieus opgevat en uiterst doorzichtig en verfijnd uitgewerkt. Het leidt naar een cadenza die een organisch geheel vormt met de kern van dit deel: briljante arpeggio's vormen een climax terwijl het orkest het openingsthema herneemt, als voorafschaduwing van de dwingende onstuimigheid in de slotpassage. Een van de opmerkelijkste momenten uit het concerto is de overgang tussen de eerste en de tweede beweging. Op het slotakkoord in mi klein uit het Allegro volgt een solo van de fagot die eerst een si groot aanhoudt, dan verglijdt naar do groot, waarop de fluit, altviolen en eerste violen invallen. Het Andante op zich is echter qua vorm en expressie ongecompliceerd. Tussen het tweede en derde deel plaatst de componist enkele allegretto-maten die vaagweg doen denken aan het openingsthema. Dit deel wordt gedomineerd door een schalkse lichtheid en gratie, zit vol vloeiende figuren van de houtblazers en plechtig-spottende fanfares: het is een van Mendelssohns laatste pogingen om een sprookjeswereld op te roepen, zoals hij zo graag deed in zijn jeugdwerken. (tekst: archieven Bozar)

Helmut Lachenmann, Ausklang

Het Symfonieorkest van het Koninklijk Conservatorium Brussel brengt een zeldzame uitvoering van een van Helmut Lachenmanns grootst opgezette klankexploraties. Ausklang is een typerend avontuurlijk stuk van de inmiddels bijna negentig jaar oude Duitse klanktovenaar. Hoewel al bijna 40 jaar geleden gecomponeerd, werpt het nog steeds een fascinerend nieuw licht op het wezen van klank. Hoe resoneert de piano? Hoe maak je door uit te gaan van klank geheel nieuwe muziek? 

Voor deze uitvoering werkt Lachenmann zelf een week met onze studenten aan de interpretatie van zijn stuk. Zo maakt hij deze jongste generatie topmusici vertrouwd met het boeiende vocabulaire van de inmiddels alweer bijna vergeten 20e-eeuwse avant-garde.

De componist schreef het volgende over dit werk:

The wish to defeat gravity, to outsmart it, or at least to simulate situations of conquered gravity, can find its pendant in the many attempts to delay the fading away of sound which has been put into vibration by an impulse - or instance the sound of a piano. The history of piano music, and not just since Romanticism, is almost completely the history of such techniques. Though these play an important role in my compositions, I am more interested in how the possibilities are changing. Pianistic models derived from fingering techniques, organised as mechanical processes initially only meant to move the strings, the fading away of which should be prevented by several violent interventions; severe rhythmicised processes of construction and deconstruction; filtering, sudden integration of totally different categories of perception, etc: such smuggled models created their own dynamics. Also essential is the possibility of transfering the initial pianistic type (attack impulse, figuration, form, metamorphosis, but also reversibility and firmness) to the orchestra, to separate characteristic orchestral groups as if to create a superpiano. The solo instrument thus becomes only part of the whole. As signposts in this material landscape, there are raw basic forms such as the unchanged echo, the pure sound, but also more complex forms such as "false echo", the "filtered cantilene" and finally also "martellato" fields covering their own echo or being swallowed by it. Simultaneously, there is a harmonic image: harmonics orientated towards simple and aggregate forms, unison sound (the orchestral version of the string choirs of the piano), but also a second, the simple tonally unresolved interval. All these are coordinated in view of the fading processes which have to be hindered on a small and a large scale, expressively emptied and loaded anew. The music thus goes through situations which – continuing, contrasting or changing in quality originate from one another. It appears to move away from the initial idea, becoming more and more independent, only to reach that same idea again, recognizing themselves as a giant cantibile, and subject themselves to it.

(Helmut Lachenmann, toelichting voor het Huddersfield Festival 2000)

viool
Boultadakis Georgios 
Rowell Alicia 
Ji Ian 
Manvati Sofia 
Yang Chenyang 
Shterin Valentin 
Argoubi Lina 
Sarkozi Andras 
Asamoah Leonie 
Vilela Mariana 
Kodzhabasheva Hristina 
Larrea Paola 
Lin Shu-yu 
Tumino Anggraini 
Paillet Maitena 
Aktas Ece 
Ellul Ian 
Wang Yun-Chiao
Martí Soler Aina 
Tsymbrykevych Diana 
Didine Juliette 
Anseeuw Delphine 
Chan Hiu 
García Gonzalez Alberto 
Blanco De Paz David 
Migiymama Mio 
Deichakivska Marta 
Capraro Matulic Sofia 
Porrez Noor 
Clement Gillian 
Hamido Ortega Ismael 

cello
George Wilkes 
Jehaes Gave 
Moutinho Rita 
Chan Keran 
Van Durme Jacob
Lopez Serrano Francisco 
Lapa Eneiva 
Lousan Beatriz 

contrabas
Deville Liesa 
Decloedt Fran 
Arteaga Bruno 
Payan Carlos 
Arias Patricio 
Lee Shih-Wen 
Gintalas Jurgis 
Loose Piet 

fluit
Salazar Goméz Pilar 
Dudek Marcelina 
Baulies Mariona 
Van Gool Stefanie 
Pascual Huarte Maialen 

piccolo
Baulies Mariona 

hobo
Gutiérrez Joel 
Mickunas Petras 
Balsamo Giulia 

klarinet
Cantó Gómez Silvia
García Sevillano Irene 
Muller Avril 
O. Skjaeveland Jonas 

fagot
Zinko Emilia 
Zheng Xin 
Kregar Vida 

hoorn
Hadermann Ivo 
H. Petersen Josefin 
Jiménez B. Gema María 
Quintas Soriano Pablo 

trompet
Cherencq Clément 
Gonzalez Alegre Beatriz 
Tena Muños Tomás

trombone
Chacon Albero Arnau
Liubarskaia Lada
Ho Guann-Tyng 

tuba
Verleden Jeroen 

pauken
Yang Enora 

percussie
Van Canneyt Gideon 
Brillowski Szymon 
Gouraud Rémy 
Zhang Yuxin 

harp
Kreuz Ricarda 

piano
Coop Charles