Chaos String Quartet

György Kurtág 

°1926

Officium Breve in Memoriam Andreae Szervánszky, op. 28 (1988-89)

• Largo
• Più andante
• Sostenuto, quasi giusto
• Grave, molto sostenuto
• Presto (Fantasie uber die Harmonien des Webern-Kanons)
• Molto agitato (Canon a 4)
• Sehr fliessend (Canon a 2: frei, nach op. 31/VI von Webern) 
• Lento
• Largo
• Sehr fliessend (Canon a 4: op. 31/VI von Webern)
• Sostenuto
• Sostenuto, quasi giusto
• Sostenuto, con slancio
• Disperato, vivo
• Arioso interrotto (di Endre Szervanszky). Larghetto

Josquin des Prez 

c. 1450–1455 –1521

El Grillo

Mille regretz

Ludwig van Beethoven

1770-1827

Strijkkwartet nr. 14 in cis, op. 131 (1826)

• Adagio, ma non troppo e molto espressivo
• Allegro molto vivace
• Allegro moderato - Adagio
• Andante, ma non troppo e molto cantabile
• Presto
• Adagio quasi un poco Andante
• Allegro

Concert zonder pauze

Duur: +/- 1u

György Kurtág is een eenzame en veeleisende figuur die zijn oeuvre los van de grote stromingen van zijn tijd heeft ontwikkeld. Meer dan veertig jaar lang was hij een bewoner van die “andere” wereld, Oost-Europa, en werd hij dus pas laat door de onze ontdekt. Hij kwam er tevoorschijn als een vreemdeling, als een koppige marginaal die geen respect had voor de totems en de taboes van onze verschillende stammen. Zijn muziek was niet serieel, neo, minimalistisch, realistisch of aleatorisch ... Zijn muziek is als een miniatuur waarin men niet enkel de sporen van hedendaagse formules terugvindt, maar ook de herinnering aan alle soorten muziek uit het verleden, aan de geschiedenis, de folklore en aan zijn eigen leven. Dit alles geconcentreerd en teruggebracht tot één enkel gebaar, tot één enkele noot.

Zijn muziek is aforistisch en ontkomt aan elk idee van constructie, aan elke narratieve of psychologische dimensie en aan het concept zelf van het vormelijke op zich: de fragmenten zijn met elkaar verbonden door innerlijke en mysterieuze lijnen, dit ter bescherming van een kracht die tegelijk ongedwongen en broos is. Het oeuvre doet ons verdwalen, maar openbaart ons tegelijkertijd aan onszelf en aan het heden. Het concert wordt een denkbeeldige reis, een initiatieproef die de luisteraar aanspoort om deel te nemen aan het innerlijke avontuur en de existentiële zoektocht.

Kurtág wilde in Officium breve twee fundamenteel verschillende muzikale werelden verenigen: die van Anton von Webern en die van de Hongaarse componist Endre Szervánsky (1911-1977). Szervánsky heeft de muziek van Webern tamelijk laat ontdekt, maar vanaf 1957 werd ze de basis van zijn muzikale ervaring. Dankzij vele wijzigingen, die gehoorzamen aan een welbepaald principe, komen al de delen tot een eenheid. In het midden en respectievelijk op het einde komen twee citaten voor: de Doppelkanon uit de Tweede cantate, opus 31 van Webern en het thema uit het derde deel van  Szervánsky’s Serenade für Streicher. (Bozararchief, naar Philippe Albéra)

De strijkkwartetten schragen twee seculaire liederen van de Henegouwse componist Josquin Desprez. De vier stemmen worden hierbij verdeeld over de vier strijkinstrumenten. Niet minder gekend dan de kwartetten is El Grillo (‘De krekel’), gepubliceerd in 1505. Zelden klonk Desprez zo simpel en speels. Het ritmische getsjirp van de krekel wordt nagebootst, 400 jaar voor Maurice Ravel dezelfde opzet zou hebben in zijn Histoires naturelles. Keizer Karel V gaf de voorkeur aan Desprez’ Mille regretz, zijn lievelingsliedje. Desprez transformeert de populaire melodie in een met zelfverwijt gelaagd meesterwerk. (Guillaume de Grieve)

De vijf late strijkkwartetten van Ludwig van Beethoven behoren tot de meest enigmatische uit de muziekgeschiedenis. Met deze werken sloeg hij radicaal nieuwe wegen in. Het Strijkkwartet nr. 14 is Beethovens voorlaatste kwartet. In dit werk herdenkt hij op een radicale wijze het klassieke strijkkwartet: de vierdelige structuur, het gebruik van een sonatevorm in het eerste deel en een vermenging van rondo- en sonatevorm in de finale worden achterwege gelaten. Beethoven opteert integendeel voor een zevendelig werk, waarbij de diverse delen zonder onderbreking in elkaar dienen over te lopen, zodat het om één doorlopende compositie van 45 minuten gaat! Bovendien zou het niet steeds even duidelijk zijn waar een bepaald deel begint, mocht Beethoven dit niet exact hebben aangeduid. Sommige delen, zoals nr. 3 en 6, zijn uitermate kort, terwijl andere, zoals nr. 1 en 4, op een uitgebreide schaal zijn uitgewerkt. Van de zeven delen staat er slechts één, het laatste, in de sonatevorm, terwijl de andere delen nu eens klassieke vormen (deel 4: thema met variaties), dan weer ongebruikelijke vormen (deel 1: fuga) gebruiken.

Het kwartet in zijn geheel kan op diverse manieren gelezen of geïnterpreteerd worden. Een mogelijke logica achter de opbouw van het werk is dat het om een finalegerichte compositie gaat, waarbij het zwaartepunt van het werk bij de finale ligt, het enige deel in sonatevorm. Maar een veel sterkere verklaring voor de zevendelige opbouw is de palindroomvorm, met het zwaartepunt in het midden (deel 4: een thema met variaties op een bijzonder uitgewerkte schaal). De beide hoekdelen aan de uiteinden van de compositie zorgen voor het nodige tegengewicht (respectievelijk in deel 1 met een expressieve, langzame fuga en in deel 7 met een dramatisch uitgewerkte sonatevorm), terwijl de delen 2, 3, 5 en 6 eerder een intermezzo-karakter vertonen. Als men het werk op deze wijze benadert, krijgt de op het eerste gezicht vrij willekeurige opbouw een duidelijke structuur. 

Nog veel meer dan door de logica achter de opeenvolging van de delen, wordt dit gigantische werk bijeengehouden door een sterke motivische verwantschap tussen de diverse delen. Nauwgezette analyse heeft uitgewezen dat aan heel wat thema's een gemeenschappelijke basiscel ten gronde ligt.

Door de ruwe contrasten qua expressie, door de vermenging van het sublieme (deel 4: thema met variaties!) met het aardse (dramatiek van de finale), en van het ernstige (deel 1: fuga!) met het komische (deel 5: scherzo), lijkt in in Beethovens Spätwerk reeds Mahlers "symfonisch universum", waarin de "hele wereld dient verklankt te worden", voorafgespiegeld te worden. (Bozararchief)

Bozar Maecenas

Prince et Princesse de Chimay • Barones Michèle Galle-Sioen • Monsieur et Madame Laurent Legein • Madame Heike Müller • Monsieur et Madame Dominique Peninon • Monsieur et Madame Antoine Winckler • Chevalier Godefroid de Wouters d'Oplinter 

Bozar Honorary Patrons

Comte Etienne Davignon • Madame Léo Goldschmidt

Bozar Patrons

Monsieur et Madame Charles Adriaenssen • Madame Marie-Louise Angenent • Comtesse Laurence d'Aramon • Monsieur Jean-François Bellis • Baron et Baronne Berghmans • Monsieur Tony Bernard • De heer Stefaan Bettens • Monsieur Philippe Bioul • Mevrouw Roger Blanpain-Bruggeman • Madame Laurette Blondeel • Comte et Comtesse Boël • Monsieur et Madame Thierry Bouckaert • Madame Anny Cailloux • Madame Valérie Cardon de Lichtbuer • Madame Catherine Carniaux • Monsieur Jim Cloos et Madame Véronique Arnault • Mevrouw Chris Cooleman • Monsieur et Madame Jean Courtin • De heer en mevrouw Géry Daeninck • Monsieur et Madame Denis Dalibot • Madame Bernard Darty • Monsieur Jimmy Davignon • De heer en mevrouw Philippe De Baere • De heer Frederic Depoortere en mevrouw Ingrid Rossi • Monsieur Patrick Derom • Madame Louise Descamps • De heer Bernard Dubois • Mevrouw Sylvie Dubois • Madame Dominique Eickhoff • Baron et Baronne William Frère • De heer Frederick Gordts • Comte et Comtesse Bernard de Grunne • Madame Nathalie Guiot • De heer en mevrouw Philippe Haspeslagh - Van den Poel • Madame Susanne Hinrichs et Monsieur Peter Klein • Monsieur Jean-Pierre Hoa • De heer Xavier Hufkens • Madame Bonno H. Hylkema • Madame Fernand Jacquet • Baron Edouard Janssen • Madame Elisabeth Jongen • Monsieur et Madame Jean-Louis Joris • Monsieur et Madame Adnan Kandyoti • Monsieur et Madame Claude Kandyoti •  Monsieur Sander Kashiva • Monsieur Sam Kestens • Monsieur et Madame Klaus Körner • Madame Marleen Lammerant • Monsieur Pierre Lebeau • Baron Andreas de Leenheer ✝ • Monsieur et Madame François Legein • Madame Gérald Leprince Jungbluth • Monsieur Xavier Letizia • De heer en mevrouw Thomas Leysen • Monsieur Bruno van Lierde • Madame Florence Lippens • Monsieur et Madame Clive Llewellyn • Monsieur et Madame Thierry Lorang • Madame Olga Machiels-Osterrieth • De heer Peter Maenhout • De heer en mevrouw Jean-Pierre en Ine Mariën • De heer en mevrouw Frederic Martens • Monsieur Yves-Loïc Martin • Monsieur et Madame Dominique Mathieu-Defforey • Madame Luc Mikolajczak • De heer en mevrouw Frank Monstrey • Madame Philippine de Montalembert • Madame Nelson • Monsieur Laurent Pampfer • Famille Philippson • Monsieur Gérard Philippson • Madame Jean Pelfrène-Piqueray • Madame Marie-Caroline Plaquet • Madame Lucia Recalde Langarica • Madame Hermine Rédélé-Siegrist • Monsieur Bernard Respaut • Madame Fabienne Richard • Madame Elisabetta Righini • Monsieur et Madame Frédéric Samama • Monsieur Grégoire Schöller • Monsieur et Madame Philippe Schöller • Monsieur et Madame Hans C. Schwab • Monsieur et Madame Tommaso Setari • Madame Gaëlle Siegrist-Mendelssohn • Monsieur et Madame Olivier Solanet • Monsieur Eric Speeckaert • Monsieur Jean-Charles Speeckaert • Vicomte Philippe de Spoelberch et Madame Daphné Lippitt • Madame Anne-Véronique Stainier • De heer Karl Stas • Monsieur et Madame Philippe Stoclet • De heer en mevrouw Coen Teulings • Messieurs Oliver Toegemann et Bernard Slegten • Monsieur et Madame Philippe Tournay • Monsieur Jean-Christophe Troussel • Monsieur et Madame Xavier Van Campenhout • Mevrouw Yung Shin Van Der Sype • Mevrouw Barbara Van Der Wee en de heer Paul Lievevrouw • De heer Koen Van Loo • De heer en mevrouw Anton Van Rossum • Monsieur et Madame Guy Viellevigne • De heer Johan Van Wassenhove • Monsieur et Madame Michel Wajs-Goldschmidt • Monsieur et Madame Albert Wastiaux • Monsieur Robert Willocx ✝ • Monsieur et Madame Bernard Woronoff • Monsieur et Madame Jacques Zucker • Zita, maison d'art et d'âme

Bozar Circle

Monsieur et Madame Paul Bosmans • Monsieur et Madame Paul De Groote • De heer Stefaan Sonck Thiebaut • Madame France Soubeyran • De heer en mevrouw Remi en Evelyne Van Den Broeck

Bozar Young Circle

Mademoiselle Floriana André • Docteur Amine Benyakoub • Mevrouw Sofie Bouckenooghe • Monsieur Matteo Cervi • Monsieur Rodolphe Dulait • Monsieur et Madame Melhan-Gam • Monsieur et Madame Clément et Caroline Vey-Werny • Mademoiselle Cory Zhang

En onze Leden die anoniem wensen te blijven