Remember to turn down the brightness and mute your phone.

Terug naar het evenement

Bach: Matthäus-Passion - Collegium Vocale Gent

27 Maa.'24
- 19:30

Henry Le Boeufzaal

Johann Sebastian Bach (1685-1750)

Matthäuspassion, BWV 244

Passion für Soli, zwei Chöre und Orchester.
Text von Christian Friedrich Henrici-Picander

  • Deel 1

pauze

  • Deel 2

Duur: +/- 3u

Bachs ultieme passie

De Matthäus-Passion ging drie jaar na de Johannes-Passion in première. Johann Sebastian Bach gaf zijn tweede passie alle kenmerken mee van een opus magnum. Het is veruit zijn langste werk en de componist maakte gretig gebruik van alle mogelijkheden die hem als Thomaskantor van Leipzig ter beschikking stonden. De compositie is geschreven voor twee vierstemmige koren, elk met een eigen instrumentaal ensemble en continuo. Daarbij komt een derde sopranenkoor dat de koraalmelodieën in het openingskoor en het slotkoor van deel I vertolkt. De koren en orkesten stonden bij de eerste uitvoering op 11 april 1727 – Goede Vrijdag – opgesteld langs de twee orgels van de Thomaskirche. De opstelling aan weerszijden van de ruimte leende zich tot een wervelende dramatische dynamiek waarbij solisten enerzijds druk met elkaar en met de turba-koren konden interageren, en anderzijds met verschillende solo-instrumenten uit de orkesten in dialoog konden gaan tijdens de aria’s. Het libretto werd geschreven door Christian Friedrich Henrici alias Picander, die al voor verschillende cantates van Bach tekstmateriaal had vervaardigd. Voor een uitvoering in 1736 voerde Bach ingrijpende herzieningen door in het opzet en de compositie. Het is in deze gereviseerde vorm dat we het werk vandaag de dag kennen en het is duidelijk dat Bach het op dat moment als voltooid beschouwde. Hij pende zijn gereviseerde versie zorgvuldig neer in een prachtig handschrift waarbij hij speciale rode inkt gebruikte voor de Bijbelpassages en de koraalmelodie in het openingskoor. 

Het verhaal bevat meerdere betekenislagen. Het narratief komt uit het Evangelie volgens Mattheus (hoofdstukken 26 en 27) en wordt voornamelijk door de Evangelist, Jezus en enkele bijrollen gebracht in recitatieve vorm. Een tweede laag omvat aria’s en koordelen op poëzie van Picander die een bezinning bieden op het narratief. Deze laag speelt zich af tussen de twee koren en orkesten, elk voorzien van eigen solisten. In enkele koordelen, waaronder de opening, ontvouwt zich een dialoog in vraag-en-antwoordvorm. De gespreksvorm staat symbool voor de dialoog over de eeuwen heen tussen zij die als ooggetuigen het lijden van Christus hebben meegemaakt (de zogenaamde ‘Dochters van Sion’) en zij die het kennen vanuit hun geloofsovertuiging (‘de Gelovigen’). Een derde betekenislaag situeert zich in de koralen die een sleutelrol vervullen. De Lutheraanse hymnen klonken immers bekend in de oren van de congregatie van gelovigen die Bachs publiek uitmaakte en garandeerden toegankelijkheid en betrokkenheid in het verhaal. Niet alleen worden de koralen gezongen op de cruciale momenten in het drama, koraalmelodieën werden bovendien kunstig verweven in doorgecomponeerde delen, zoals de sopraanpartij in het grootse slotkoor van deel I O Mensch bewein dein Sünde groß. In het recitatief O Schmerz, beantwoordt het koor elke zin van de tenor solo met een vierstemmige koraalfrase. In het massieve openingsdeel Kommt  ihr Töchter, helft mir klagen beleven we een mengeling van al deze elementen. Het koor met de ‘Dochters van Sion’ nodigt de ‘Gelovigen’ van koor II uit om deel te nemen aan hun klaagzang. Boven het uitvoerige vraag-en-antwoordspel zingt een derde sopranenkoor het koraal O Lamm Gottes, unschuldig op het moment dat sprake is van het Lam Gods.

De Matthäus-passion bevat tal van schilderachtige details en symbolische verwijzingen, zowel in religieus als in muzikaal opzicht. Op het ogenblik dat Jezus zijn leerlingen vertelt dat één van hen hem zal verraden vraagt het koor elf keer “Herr, bin ichs?”, één keer voor elke apostel behalve Judas. Wanneer Jezus het woord neemt worden zijn recitatieven steevast omgeven door een heldere stralenkrans van strijkers, behalve wanneer hij uitroept “Eli, Eli, lama asabathani?” (“God mijn God waarom hebt Gij mij verlaten?”). In het openingskoor wordt de hoofdmotief abrupt verstoord wanneer de sopraan- en altpartijen elkaar kruisen bij de eerste vermelding van het kruis (“sehet ihn aus Lieb und Huld Holz zum Kreuze selber tragen”). Wanneer de Evangelist de kruisiging vermeldt, springt zijn melodie verschillende keren naar een verhoogde noot, waarbij letterlijk en zichtbaar een kruis staat in de partituur. 

De Matthäus-Passion biedt enerzijds een uitzonderlijk levendige en dynamische variatie aan vertellingen, uitbeeldingen, gesprekken en discussie, anderzijds diepzinnige meditaties tijdens de aria’s. Drie epische koordelen op tekst van Picander dienen als steunpilaren voor de immense structuur van de compositie. Het openingsdeel Kommt  ihr Töchter, helft mir klagen is in feite de vocale zetting van een ingenieuze koraalfantasie voor orgel en neemt de luisteraar mee op de processie naar een heuveltop in Jeruzalem om getuige te zijn van de kruisiging. De verscheurende melodie in de houtblazers verleent een pijnlijke toets aan de klaagzang van de koren. In de herziening van de Matthäus-Passion in 1736 plaatste Bach zijn koorcompositie O Mensch bewein dein Sünde groß, oorspronkelijk bedoeld voor de Johannes-Passion, op het einde van deel I. Het is een moment van reflectie op de drukke gebeurtenissen die in het eerste deel werden verhaald en een voorbeschouwing op wat gaat komen. De compositie is een klassieke koraalfantasie waarin het derde sopranenkoor helder de melodie voert terwijl de lagere stemmen er een kunstig contrapunt rond weven. De wiegende instrumentale ondersteuning beoogt een kalmerend en troostend effect. Het slotkoor Wir setzen uns mit Tränen nieder maakt een verpletterende indruk. Het is een redelijk eenvoudige compositie, zeker in vergelijking met de overige twee hoofdkoren; een teder wiegelied voor de slapende Jezus in dezelfde toonaard als de opening. In de vredevolle koorzang zit echter een scherpe angel: een moedwillig dissonante noot in de hobopartij die voortdurende de serene sfeer doorboort. Het herinnert de luisteraar aan het geweld van het passieverhaal dat de mensheid zal blijven achtervolgen doorheen de geschiedenis terwijl we door geloof en liefde de hoop op een betere wereld trachten te bewaren.

Kevin Voets

Philippe Herreweghe

muzikale leiding

Philippe Herreweghe werd geboren in Gent en combineerde er zijn universitaire studies met een muzikale opleiding aan het conservatorium, waar hij piano volgde bij Marcel Gazelle. In dezelfde periode begon hij te dirigeren en in 1970 richtte hij het Collegium Vocale Gent op. Al gauw werd Herreweghes levendige, authentieke en retorische aanpak van de barokmuziek geprezen en in 1977 richtte hij in Parijs het ensemble La Chapelle Royale op, waarmee hij de muziek van de Franse Gouden Eeuw ten uitvoer bracht. In 1991 richtte hij het Orchestre des Champs-Élysées op, dat (pre)romantisch repertoire opnieuw op originele instrumenten laat schitteren.

Philipp J. Kaven

bas-bariton

Philipp J. Kaven, geboren in 1984 in Berlijn, begon zijn muzikale opleiding op viool, maar vond zijn roeping als bariton. Hij studeerde aan de Hochschule für Musik in Dresden en volgde masterclasses bij gerenommeerde zangers. Kaven heeft samengewerkt met vooraanstaande ensembles en dirigenten en heeft een breed repertoire, van Bach tot hedendaagse muziek. Hij heeft solistische optredens verzorgd over de hele wereld en is actief betrokken bij het Collegium Vocale Gent. Ook organiseert hij regelmatig liedavonden met zijn partner Almut Kaven.

Julian Prégardien

tenor (Evangelist)

Tenor Julian Prégardien is een geboren verhalenverteller. Niet verwonderlijk als zoon van tenor Christoph Prégardien, met wie hij vaak het podium deelt. Via opera’s en recitals bouwde Prégardien aan een veelzijdige zangcarrière, maar hij vereenzelvigde zich vooral met de rol van evangelist in Bachs passies. Prégardiens gedenkwaardige interpretaties onlangs te horen met Wiener Philharmoniker, Gewandhausorchester en het Thomanerchor Leipzig. Samen met Collegium Vocale Gent en de Mattheüspassie gaat de Duitse tenor op tournée met haltes in La Scala in Milaan, Bozar en Elbphilharmonie Hamburg. Daar zal in oktober 2024 het nieuwe Liedstadt Festival, dat hij mee oprichtte, voor het eerst plaatsvinden.

Florian Boesch

bas-bariton (Jesus)

De Oostenrijkse bariton Florian Boesch wordt geprezen als een van de meest vooraanstaande liedvertolkers van dit moment. Maar ook op het concert- of operapodium is hij minstens even overtuigend. Hij treedt regelmatig op in de Londense Wigmore Hall, de Musikverein, het Konzerthaus in Wenen en het Concertgebouw in Amsterdam. Hoogtepunten van het huidige seizoen zijn Haydns De jaargetijden met Il Giardino Armonico en Giovanni Antonini, Beethovens Symfonie nr. 9 met de Münchner Philharmoniker en Pablo Heras-Casado, en Bachs Matthëuspassie met Collegium Vocale Gent en Philippe Herreweghe. 

Dorothee Mields

sopraan

Dorothee Mields geldt als een van de toonaangevende uitvoerders van het 17e- en 18e-eeuwse repertoire. De Duitse sopraan is bij zowel publiek als critici geliefd om haar uniek timbre en ontroerende interpretaties. Mields werkt regelmatig samen met L’Orfeo Barockorchester, het RIAS Kammerchor, het Orkest van de Achttiende Eeuw, The English Concert en Klangforum Wien, o.l.v. dirgenten als Paul Goodwin, Philippe Herreweghe en Jos van Veldhoven. Haar recitals en kamermuziekprojecten verschenen ook op cd bij DHM. Andere soloalbums zijn Monteverdi’s La dolce vita met de Lautten Compagney en Wolfgang Katschner en Bachs solocantates met L’Orfeo Barockorchester.

Hugh Cutting

contratenor

Hugh Cutting, een voormalig koorstudent aan St John’s College in Cambridge, studeerde af aan het Royal College of Music. Hij ontving toen de Tagore Gold Medal, uitgereikt door Koning Karel III. In 2021 werd Cutting de eerste contratenor die de Kathleen Ferrier Award won en die een ‘BBC New Generation Artist’ werd (2022-24). Recente hoogtepunten zijn een debuut bij Opernhaus Zürich met madrigalen van Monteverdi en de Mattheüspassie in Carnegie Hall, New York. Als liedzanger werkt de Brit vaak samen met pianist George Ireland and luitist Danny Murphy.

Hugo Hymas

tenor

Tenor Hugo Hymas groeide op in Cambridge waar hij als koorzanger zong in het Great St Mary’s Church Choir. Daarna trad hij toe tot het koor van Clare College, Cambridge. In 2014 studeerde hij af aan de Universiteit van Durham. Afgelopen concerten waren onder andere een Duitse tournee van Purcell en Händel met het Freiburger Barockorkester en Händel’s Semele met het Monteverdi Choir in La Scala. Hymas is een fervent liedrecitalist, een voormalig ‘Britten Pears Young Artist’ en zit momenteel in het ‘Rising Stars’-programma bij het Orchestra of the Age of Enlightenment, met wie hij al vele malen heeft samengewerkt.

Constantin Krimmel

bas

Constantin Krimmel, met Duits-Roemeense roots, kwam voor het eerst in aanraking met muziek bij de St. George’s Choir Boys in Ulm en vanaf dat moment heeft de fascinatie voor muziek hem nooit meer losgelaten. Op 21-jarige leeftijd begon hij zijn zangstudie bij Teru Yoshihara. Ondertussen wordt hij gecoacht door Tobias Truniger in München. Vanaf 2021 is Krimmel lid van de Bayerische Staatsoper en nam hij er vooral Mozart-rollen op zich. Daarnaast uitte hij zijn liefde voor het lied in opnamen van Schubert, Schumann en Loewe. Sinds enkele jaren is hij ook vertrouwd met het vocaal werk van Brahms, Handel en Bach.

Grace Davidson

sopraan

Grace Davidson groeide op in een huis waarvan de gang volledig ingenomen werd door een vleugelpiano. Muziek was fysiek onvermijdelijk. Ze leerde piano en viool spelen, maar ze hield het meest van zingen. Ze kon een beurs voor de Royal Academy of Music verzilveren, waar ze de prijs voor Oude Muziek won. In 2016 werd Davidson er benoemd tot ‘Associate of The Royal Academy Of Music’. Sindsdien werkte de Engelse zangeres als soliste met toonaangevende barokensembles onder leiding van Sir John Eliot Gardner, Paul McCreesh, Philippe Herreweghe en Harry Christophers.

William Shelton

contratenor

De Frans-Britse contratenor William Shelton, een gerenommeerd Bachvertolker, zal dit seizoen optreden onder leiding van Raphaël Pichon (Pygmalion), Philippe Herreweghe (Collegium Vocale Gent), Reinoud Van Mechelen (A Nocte Temporis), Stephan Macleod (Gli Angeli) en Alexis Kossenko (Les Ambassadeurs). Sinds 2021 is hij ‘Artist in Residence’ bij de Muziekkapel Koningin Elisabeth en maakte eerder al deel uit van de ‘Young Talents’ aan de Académie Philippe Jaroussky. In een heel ander repertoire zingt hij opnieuw de rol van de president in Carmen Case in het Théâtre du Luxembourg en in de Opéra de Bordeaux, evenals Feldmans Rothko Chapel, met Les Cris de Paris.

Benedict Hymas

tenor

Benedict studeerde aan het King’s College in Londen en het Royal College of Music. De Britse tenor zong bij verschillende gerenommeerde ensembles in Groot-Brittannië, waaronder het Gabrieli Consort, het Monteverdi Choir, Tenebrae en The Tallis Scholars.  Hymas is momenteel lid van het twaalfstemmige ensemble Stile Antico, waarmee hij intussen zeven albums opnam. Hij zingt ook geregeld in Bachs passies en soleerde onder leiding van dirigenten als Philippe Herreweghe, John Eliot Gardiner, Jos van Veldhoven en Paul McCreesh. Daarnaast is Hymas een begenadigd pianist.

Dingle Yandell

bas-bariton

De Britse bas-bariton Dingle Yandell studeerde aan de Guildhall School of Music and Drama en de National Opera Studio. Hij was een van de inaugurele ‘Rising Stars’ van het Orchestra of the Age of Enlightenment en was een van de oprichters van het bekroonde Britse vocale ensemble Voces8, waarmee hij tien jaar lang internationaal toerde. Dit seizoen zingt hij Zuniga in Carmen en Sprecher in Die Zauberflöte, beide voor Glyndebourne Opera. Hij zingt ook Richard Strauss’ weemoedige eenakter Daphne op het concertpodium met The Orchestra of Scottish Opera en Bachs Matthëuspassie met Collegium Vocale Gent.

Collegium Vocale Gent

Collegium Vocale Gent werd opgericht in 1970 op initiatief van Philippe Herreweghe samen met een groep bevriende studenten. Het ensemble paste als één van de eerste de nieuwe inzichten inzake de uitvoering van barokmuziek toe op vocale muziek. De authentieke, tekstgerichte en retorische aanpak zorgde voor een transparant klankidioom waardoor het ensemble in nauwelijks enkele jaren tijd wereldfaam verwierf en te gast was op alle belangrijke podia en muziekfestivals van Europa, de Verenigde Staten, Rusland, Zuid-Amerika, Azië en Australië. Sinds 2017 organiseert het ensemble in Toscane een eigen zomerfestival: Collegium Vocale Crete Senesi. 

koor 1

sopraan
Dorothee Mields* 
Chiyuki Okamura (Uxor Pilati/Ancilla I)
Magdalena Podkościelna (Ancilla II)      

alt
Hugh Cutting* 
Piotr Olech   
Cécile Pilorger 

tenor
Hugo Hymas*
Graham Cooper  
Peter di Toro 

bas
Konstantin Krimmel* (Petrus/Pontifex I)
Philipp Kaven (Pilatus/Pontifex II)   
Bart Vandewege (Testis I)

koor 2

sopraan
Grace Davidson* 
Annelies Brants 
Hannah Ely 

alt 
William Shelton*
Laura Kriese
Bart Uvyn  

tenor
Benedict Hymas* 
Malcolm Bennett  
Thomas Köll (Testis II)

bas
Dingle Yandell* 
Julian Millán (Judas)
Robert van der Vinne 


ripieni
Ellie Bray 
Ursula Göller 
Julie Krog Jensen 
Kitty Lai 
Sophia Potter 
Billie Robson 
Gala Sedano 
Lea Vandewege 


* solisten in het koor
 

orkest 1

eerste viool
Christine Busch (aanvoerder· chef)
Anna Ghielmi
Meng Han 

tweede viool
Verena Sommer
Paul Bialek
Marieke Bouche

altvtiool
Deirdre Dowling
Kaat De Cock

cello
Ageet Zweistra
Vincent Malgrange

contrabas
Miriam Shalinsky

orgel
Maude Gratton

fluit 
Patrick Beuckels
Amélie Michel

hobo
Jasu Moisio
Taka Kitazato

fagot
Julien Debordes

viola da gamba
Romina Lischka

orkest 2

eerste viool
Maria Roca (aanvoerder)
Felicia Graf
Julie Rivest

tweede viool
Isabelle Schmid
Michiyo Kondo
Aki Saulière

altvtiool
Pablo de Pedro
Corina Golomoz

cello
Harmen Jan Schwitters
Teresa Madeire

contrabas
Joe Carver

orgel
François Guerrier

fluit
Géraldine Clément
Aryna Tsytlianok

hobo
Timothée Oudinot
Nathalie Petibon

fagot
Carles Cristobal Ferran

Bozar Maecenas

Prince et Princesse de Chimay • Barones Michèle Galle-Sioen • Monsieur et Madame Laurent Legein • Madame Heike Müller • Monsieur et Madame Dominique Peninon • Monsieur et Madame Antoine Winckler • Chevalier Godefroid de Wouters d'Oplinter 

Bozar Honorary Patrons

Comte Etienne Davignon • Madame Léo Goldschmidt

Bozar Patrons

Monsieur et Madame Charles Adriaenssen • Madame Marie-Louise Angenent • Comtesse Laurence d'Aramon • Monsieur Jean-François Bellis • Baron et Baronne Berghmans • Monsieur Tony Bernard • De heer Stefaan Bettens • Monsieur Philippe Bioul • Mevrouw Roger Blanpain-Bruggeman • Madame Laurette Blondeel • Comte et Comtesse Boël • Monsieur et Madame Thierry Bouckaert • Madame Anny Cailloux • Madame Valérie Cardon de Lichtbuer • Madame Catherine Carniaux • Monsieur Jim Cloos et Madame Véronique Arnault • Mevrouw Chris Cooleman • Monsieur et Madame Jean Courtin • De heer en mevrouw Géry Daeninck • Monsieur et Madame Denis Dalibot • Madame Bernard Darty • Monsieur Jimmy Davignon • De heer en mevrouw Philippe De Baere • De heer Frederic Depoortere en mevrouw Ingrid Rossi • Monsieur Patrick Derom • Madame Louise Descamps • De heer Bernard Dubois • Mevrouw Sylvie Dubois • Madame Dominique Eickhoff • Baron et Baronne William Frère • De heer Frederick Gordts • Comte et Comtesse Bernard de Grunne • Madame Nathalie Guiot • De heer en mevrouw Philippe Haspeslagh - Van den Poel • Madame Susanne Hinrichs et Monsieur Peter Klein • Monsieur Jean-Pierre Hoa • De heer Xavier Hufkens • Madame Bonno H. Hylkema • Madame Fernand Jacquet • Baron Edouard Janssen • Madame Elisabeth Jongen • Monsieur et Madame Jean-Louis Joris • Monsieur et Madame Adnan Kandyoti • Monsieur et Madame Claude Kandyoti •  Monsieur Sander Kashiva • Monsieur Sam Kestens • Monsieur et Madame Klaus Körner • Madame Marleen Lammerant • Monsieur Pierre Lebeau • Baron Andreas de Leenheer ✝ • Monsieur et Madame François Legein • Madame Gérald Leprince Jungbluth • Monsieur Xavier Letizia • De heer en mevrouw Thomas Leysen • Monsieur Bruno van Lierde • Madame Florence Lippens • Monsieur et Madame Clive Llewellyn • Monsieur et Madame Thierry Lorang • Madame Olga Machiels-Osterrieth • De heer Peter Maenhout • De heer en mevrouw Jean-Pierre en Ine Mariën • De heer en mevrouw Frederic Martens • Monsieur Yves-Loïc Martin • Monsieur et Madame Dominique Mathieu-Defforey • Madame Luc Mikolajczak • De heer en mevrouw Frank Monstrey • Madame Philippine de Montalembert • Madame Nelson • Monsieur Laurent Pampfer • Famille Philippson • Monsieur Gérard Philippson • Madame Jean Pelfrène-Piqueray • Madame Marie-Caroline Plaquet • Madame Lucia Recalde Langarica • Madame Hermine Rédélé-Siegrist • Monsieur Bernard Respaut • Madame Fabienne Richard • Madame Elisabetta Righini • Monsieur et Madame Frédéric Samama • Monsieur Grégoire Schöller • Monsieur et Madame Philippe Schöller • Monsieur et Madame Hans C. Schwab • Monsieur et Madame Tommaso Setari • Madame Gaëlle Siegrist-Mendelssohn • Monsieur et Madame Olivier Solanet • Monsieur Eric Speeckaert • Monsieur Jean-Charles Speeckaert • Vicomte Philippe de Spoelberch et Madame Daphné Lippitt • Madame Anne-Véronique Stainier • De heer Karl Stas • Monsieur et Madame Philippe Stoclet • De heer en mevrouw Coen Teulings • Messieurs Oliver Toegemann et Bernard Slegten • Monsieur et Madame Philippe Tournay • Monsieur Jean-Christophe Troussel • Monsieur et Madame Xavier Van Campenhout • Mevrouw Yung Shin Van Der Sype • Mevrouw Barbara Van Der Wee en de heer Paul Lievevrouw • De heer Koen Van Loo • De heer en mevrouw Anton Van Rossum • Monsieur et Madame Guy Viellevigne • De heer Johan Van Wassenhove • Monsieur et Madame Michel Wajs-Goldschmidt • Monsieur et Madame Albert Wastiaux • Monsieur Luc Willame • Monsieur Robert Willocx ✝ • Monsieur et Madame Bernard Woronoff • Monsieur et Madame Jacques Zucker • Zita, maison d'art et d'âme

Bozar Circle

Monsieur et Madame Paul Bosmans • Monsieur et Madame Paul De Groote • De heer Stefaan Sonck Thiebaut • Madame France Soubeyran • De heer en mevrouw Remi en Evelyne Van Den Broeck

Bozar Young Circle

Mademoiselle Floriana André • Docteur Amine Benyakoub • Mevrouw Sofie Bouckenooghe • Monsieur Matteo Cervi • Monsieur Rodolphe • Dulait Monsieur Avi Goldstein • Monsieur Rodolphe Dulait • Monsieur et Madame Melhan-Gam • Dokter Bram Peeters • Monsieur Lucas Van Molle  Monsieur et Madame Clément et Caroline Vey-Werny • Mademoiselle Cory Zhang

En onze Leden die anoniem wensen te blijven