Deutsches Symphonie-Orchester Berlin, Alsop & Sumino
2 Nov.'25
- 19:00
Henry Le Boeufzaal
Carlos Simon (1986)
FATE NOW CONQUERS (2020)
Frédéric Chopin (1810-1849)
Concerto voor piano en orkest nr. 1, op. 11 (1830)
pauze
Johannes Brahms (1833-1897)
Symfonie nr. 4, op. 98 (1884)
duur: 100’
Het lot heeft de bovenhand
In 1815 noteert Beethoven in zijn dagboek: “Ilias. Het tweeëntwintigste boek. Maar het lot overwint nu; ik ben van haar; en toch zal zij niet delen in mijn roem; dat leven is voorbehouden aan elke nobele geest. En dat een grote daad zal voortbrengen die alle levens zullen erven.” Deze diepzinnige passage uit de Elias vormde samen met de harmonische structuur van het tweede deel van Beethovens Zevende symfonie de inspiratie voor FATE NOW CONQUERS. De Amerikaanse componist Carlos Simon heeft zich net als Beethoven overgegeven aan het lot. Zijn compositie uit 2020 volgt de onvoorspelbare wegen van het lot: met schokkende stoten en een alomtegenwoordige onrust. Razende arpeggio’s in de strijkers transformeren in een ambigue wolk van vloeiende loopjes. De onzekerheid van het leven in vijf minuten muziek vervat.
De piano aan het woord
Het zou onjuist zijn het talent van Frédéric Chopin aan zijn twee pianoconcerto’s af te meten. In tegenstelling tot Mozart, Beethoven, Liszt, Brahms en vele anderen, schreef Chopin zijn twee pianoconcerto’s vóór zijn twintigste. Het zijn werken die enorme beloftes in zich dragen; we mogen ze echter niet beschouwen als het eindresultaat van een componistencarrière, noch als de weerspiegeling van Chopins absolute beheersing van de componeertechnieken.
Het Concerto nr. 1 in e-klein uit 1930 is chronologisch gezien het tweede, maar werd als eerste uitgegeven. Het was Chopins laatste concert vóór zijn vertrek naar Wenen en Parijs. Deze twee concerto’s vormden als het ware een paspoort voor een carrière in Wenen en Parijs, de twee belangrijkste centra van het muzikale leven in het begin van de 19de eeuw. Chopin identificeert zich op zijn paspoort als een ‘zuivere’ pianist; het orkest heeft een ondersteunende rol. Zuiver spel en virtuositeit zijn voor een solist vereisten.
Dit Eerste concerto bestaat uit drie delen. Net als in het Tweede concerto, horen kenners hier nog de invloed van gelijkaardige werken van Field, Czerny en Weber. Maar bovenal is de invloed van Mozart aanwezig in de eenvoud en de zuiverheid van de inspiratie en de opbouw, en van Bellini en de Italiaanse opera in het bijna continue ‘cantabile’ en de zeer vocale soepelheid van de melodische lijnen. Het eerste deel, Allegro maestoso, een klassieke sonatevorm met twee thema’s, opent met een uitgebreide orkestrale inleiding. De twee thema’s verhouden zich volgens de gebruikelijke indeling: een vastbesloten, ietwat plompe, eerste thema en een eerder melodisch en ‘espressivo’ tweede thema. Centraal in het werk staat het tweede deel, een Romance (Larghetto), een interessante voorbode van wat later de Nocturnes zullen worden. De vorm is vrij en vertoont uitgewerkte versieringslijnen - zonder overdaad – die voortkomen uit Chopins voorkeur voor het belcanto van Bellini; dit deel laat ons de intiemste en meest oprechte Chopin horen, op het vertrouwelijke af. De finale, Rondo vivace, is een Poolse dans; een huppelende krakowiak die naar de toonaard van E-groot voert, waarin Chopin zijn werk afsluit. Je kan in de drie delen van dit concerto drie van Chopins voornaamste tendensen herkennen die hij gedurende zijn carrière steeds verder zou ontwikkelen en combineren: het classicisme in het eerste deel, de zuivere, gesublimeerde emotie in het tweede en de aantrekkingskracht van het vaderland met zijn typische dansen in het derde. Een trillende, maar tegelijk gelaten melancholie is continu op de achtergrond aanwezig, als Chopins trouwe gezellin in ballingschap. (1)
Archaïsche heroïek
Johannes Brahms’ symfonieën klitten in paren aaneen. Bindend element zijn niet zozeer de onderlinge overeenkomsten, maar wel de onderlinge contrasten. Wat de Derde en Vierde symfonie betreft, die verhouden zich tot elkaar als uit- tot inademen. Terwijl de Derde bewust een zo groot mogelijke hoeveelheid verfrissende bronnen aanboort, werkt de Vierde veel meer in de diepte. Het is een schilderachtige compositie van een componist die bijna nooit schilderend werkt! Er heerst een sfeer die aan lang geleden gebeurtenissen en verafgelegen streken doet denken, een fabelachtige riddertijd. Dat geldt in het bijzonder voor de twee middelste bewegingen: het ballade-achtige Andante moderato met zijn gestileerde grandeur en het ongeremd jolige Allegro giocoso. Beide delen hebben iets van die onschuldige grootsheid, zo typisch voor de rijpe, maar toch kinderlijke Brahms. Het ongegeneerde epische karakter van de finale is daarentegen des te aangrijpender door de plotse terugkeer naar een romantische droomwereld.
In zijn muziek kijkt Brahms tegelijkertijd in de toekomst en naar het verleden. Diezelfde ambiguïteit kenmerkt onder meer de finale van zijn Vierde symfonie. Deze is opgebouwd als een passacaglia, een reeks variaties op een zich steeds herhalende basfiguur, een vorm die in de baroktijd bijzonder populair was. Doorheen de dertig variaties die leiden naar de onverbiddelijk tragische coda, wordt de baslijn opvallend trouw herhaald. In dat opzicht zijn de vorm en uitwerking zonder voorgaande in het symfonische genre. Bovendien brengt de bas een hommage aan een van Brahms grootste idolen: het is een (licht gewijzigde) versie van het thema uit Bachs cantate Nach dir, Herr, verlanget mich, BWV 150. Brahms schreef zijn Vierde symfonie tijdens de zomervakanties van 1884 en 1885 in Mürzzuschlag. Misschien was de geest van Bach zijn travel buddy? (2)
Naar archiefteksten van Benoît Jacquemin (1) en Gorik de Henau (2).
Marin Alsop
muzikale leiding
De Amerikaanse dirigente Marin Alsop is chef-dirigente van ORF Radio-Symphonieorchester Wien, Polish National Radio Symphony Orchestra en Ravinia Festival en vast gastdirigente bij Philharmonia Orchestra en Philadelphia Orchestra. Daarnaast werkte ze regelmatig samen met o.a. London Symphony Orchestra, New York Philharmonic en Gewandhausorchester Leipzig. Alsop was 14 jaar lang muziekdirecteur van Baltimore Symphony Orchestra, waar ze de eerste Europese tournee in jaren realiseerde, verschillende succesvolle opnames uitbracht en het educatieve project OrchKids oprichtte voor kinderen in kwetsbare situaties. Als eerste en enige dirigent kreeg ze in 2005 de prestigieuze MacArthur Fellowship.
Hayato Sumino
piano
Voor pianist en componist Hayato Sumino was 2025 alvast een boerenjaar: hij domineerde de BBC Proms, won twee Opus Klassik Awards en de Leonard Bernstein Award. Later dit najaar volgt het eerste klassieke concert in de K Arena Yokohama, voor 20 duizend mensen! Dit seizoen maakt hij zijn debuut op het Beijing Music Festival samen met BBC Philharmonic en soleert hij voor het eerst in de Berlin Philharmonie met de Deutsche Symphonie-Orchester Berlin. Ook de prestigieuze Carnegie Hall en Vienna Konzerthaus staan op de agenda. Op zijn sociale media leidt hij onder de naam Cateen zijn miljoen volgers door Gershwin, Super Mario, Chopins Etudes of eigen neoklassieke composities. Sumino is een exclusieve Sony Classical artiest.
Deutsches Symphonie-Orchester Berlin
Het Deutsches Symphonie-Orchester Berlin werd in zijn lange geschiedenis geleid door o.a. Lorin Maazel, Riccardo Chailly, Kent Nagano en Robin Ticciati. Kazuki Yamada volgt hen vanaf september 2026 als chef-dirigent en artistiek directeur van het DSO. Naast zijn uitmuntende uitvoeringen is het orkest beroemd om bijzondere tradities als de ‘Casual Concerts’, toegankelijke concerten met toelichting van de dirigent, en de ‘Symphonic Mobs’ waarbij het orkest samen musiceert met amateurs. De thuishaven van het orkest is de Berliner Philharmonie, maar het toert ook regelmatig langs de belangrijkste internationale podia. Het bracht verschillende gewaardeerde opnames uit en won in 2011 een Grammy met een opname van Kaija Saariaho’s opera L’amour de loin.
aangewezen chef-dirigent
Kazuki Yamada
eerste viool
Wei Lu, eerste Konzertmeister
Marina Grauman, eerste Konzertmeister
Byol Kang, Konzertmeister
Daniel Vlashi Lukaçi, plaatsvervangend Konzertmeister
Olga Polonsky
Isabel Grünkorn
Mika Bamba
Dagmar Schwalke
Ilja Sekler
Pauliina Quandt-Marttila
Nari Hong
Nikolaus Kneser
Michael Mücke
Elsa Brown
Ksenija Zečević
Lauriane Vernhes
Mayu Tomotaki
Danilo Ferreira da Silva****
tweede viool
Eva-Christina Schönweiß, aanvoerder
Anne Luisa Kramb, aanvoerder
Johannes Watzel, plaatsvervangend aanvoerder
Clemens Linder
Uta Fiedler-Reetz
Bertram Hartling
Kamila Glass
Marija Mücke
Elena Rindler
Alice Garnier
Jakob Encke
Hyojin Jun
Valentina Paetsch
Amelie Wallner****
altviool
Igor Budinstein*
Annemarie Moorcroft*
N.N.***
Verena Wehling
Leo Klepper
Andreas Reincke
Lorna Marie Hartling
Henry Pieper
Birgit Mulch-Gahl
Anna Bortolin
Eve Wickert
Thaïs Coelho
Viktor Bátki
cello
Mischa Meyer*
Valentin Radutiu*
David Adorján**
Adele Bitter
Mathias Donderer
Thomas Rößeler
Catherine Blaise
Claudia Benker-Schreiber
Leslie Riva-Ruppert
Sara Minemoto
WenTeng Chang****
contrabas
Ander Perrino Cabello**
Pauli Pappinen**
Christine Breuninger-Felsch***
Matthias Hendel
Ulrich Schneider
Rolf Jansen
Emre Erşahin
Oskari Hänninen
Milan Thüer****
fluit
Kornelia Brandkamp**
Gergely Bodoky**
Upama Muckensturm***
Frauke Leopold
piccolo
Frauke Ross
hobo
Thomas Hecker**
Viola Wilmsen**
Martin Kögel***
Isabel Maertens
Engelse hoorn
Max Werner
klarinet
Stephan Mörth**
Thomas Holzmann**
Richard Obermayer***
Bernhard Nusser
basklarinet
Tatjana Weller
fagot
Karoline Zurl**
Jörg Petersen**
Douglas Bull***
Hendrik Schütt
contrafagot
Markus Kneisel
hoorn
Paolo Mendes**
Bora Demir**
Ozan Çakar***
Georg Pohle
Joseph Miron
Antonio Adriani
David Coral
trompet
Falk Maertens**
Bernhard Plagg**
Alex Rodríguez Parés***
Raphael Mentzen
Matthias Kühnle
trombone
András Fejér**
Andreas Klein**
Susann Ziegler
Rainer Vogt
bastrombone
Tomer Maschkowski
tuba
Johannes Lipp
harp
Elsie Bedleem**
pauken
Jens Hilse**
Gabriel Ducomble**
percussie
Sergey Mikhaylenko*
Henrik Magnus Schmidt***
Roman Lepper
* eerste solist
** solist
*** plaatsvervangende solist
**** tijdelijk contract
15 Nov.'25 - 20:00
Grigory Sokolov
3 Déc.'25 - 20:00
Orchestre des Champs-Elysées & Herreweghe
Beethoven 3 & Cherubini Requiem
10 Déc.'25 - 20:00
Orchestre Français des Jeunes, Poska & Tharaud
Rimsky-Korsakov & Shostakovich
24 Jan.'26 - 20:00
Hilary Hahn & Philharmonia Orchestra
Rachmaninov, Sibelius & Prokofiev
10 Fév.'26 - 20:00
Chamber Orchestra of Europe, Ticciati & Frang
Schumann, Mozart, Gubaidulina & Webern
5 Mars'26 - 20:00
Wiener Symphoniker, Popelka & Jussen Brothers
Mozart & Strauss
20 Mars'26 - 20:00
Swedish Radio Symphony Orchestra, Salonen & Wang
Ravel, Debussy & Sibelius 7
14 Avr.'26 - 20:00
Orchestra dell'Accademia Nazionale di Santa Cecilia & Harding
Brahms & Elgar
Bozar Maecenas
Patrick Derom Gallery • Monsieur et Madame Bertrand Ferrier • Baron en Barones Marnix Galle-Sioen • Baron Xavier Hufkens • Monsieur et Madame Laurent Legein • Madame Heike Müller • Monsieur et Madame Dominique Peninon • Monsieur et Madame Antoine Winckler • Monsieur et Madame Bernard Woronoff • Chevalier Godefroid de Wouters d'Oplinter
Bozar Honorary Patrons
Comte Etienne Davignon • Madame Léo Goldschmidt
Bozar Patrons
Monsieur et Madame Charles Adriaenssen • Madame Marie-Louise Angenent • Comtesse Laurence d'Aramon • Monsieur Jean-François Bellis • Baron et Baronne Berghmans • De heer Stefaan Bettens • Monsieur Philippe Bioul • Mevrouw Roger Blanpain-Bruggeman • Madame Laurette Blondeel • Comte et Comtesse Boël • Monsieur et Madame Thierry Bouckaert • Monsieur Thierry Boutemy • Madame Anny Cailloux • Madame Valérie Cardon de Lichtbuer • Madame Catherine Carniaux • Monsieur Jim Cloos et Madame Véronique Arnault • Mevrouw Chris Cooleman • Monsieur et Madame Denis Dalibot • Madame Bernard Darty • Monsieur Jimmy Davignon • De heer en mevrouw Philippe De Baere • Prince et Princesse de Chimay • De heer Frederic Depoortere en mevrouw Ingrid Rossi • Madame Louise Descamps • Madame Hélène Deslauriers • Monsieur Amand-Benoit D'Hondt • De heer Bernard Dubois • Mevrouw Sylvie Dubois • Madame Claudine Duvivier • Madame Dominique Eickhoff • Baron et Baronne William Frère • De heer Frederick Gordts • Baron et Baronne Pierre Gurdjian • De heer en mevrouw Philippe Haspeslagh - Van den Poel • Madame Susanne Hinrichs et Monsieur Peter Klein • Monsieur Jean-Pierre Hoa • Madame Bonno H. Hylkema • Madame Fernand Jacquet • Baron Edouard Janssen • Madame Elisabeth Jongen • Monsieur et Madame Jean-Louis Joris • Monsieur et Madame Adnan Kandiyoti • Monsieur Sander Kashiva • Monsieur Sam Kestens • Monsieur et Madame Klaus Körner • Madame Marleen Lammerant • Monsieur Pierre Lebeau • Monsieur et Madame François Legein • Monsieur et Madame Charles-Henri Lehideux • Monsieur et Madame le Hodey • Madame Gérald Leprince Jungbluth • Monsieur Xavier Letizia • Monsieur Bruno van Lierde • Madame Florence Lippens • Monsieur et Madame Clive Llewellyn • Monsieur et Madame Thierry Lorang • Madame Denise Louterman • Madame Olga Machiels-Osterrieth • De heer Peter Maenhout • De heer en mevrouw Frederic Martens • Monsieur Yves-Loïc Martin • Monsieur et Madame Dominique Mathieu-Defforey • De heer en mevrouw Frank Monstrey (urbion) • Madame Philippine de Montalembert • Madame Nelson • Monsieur Laurent Pampfer • Dr. Bram Peeters et Monsieur Lucas Van Molle • Madame Christine Perpette • Philippson • Monsieur Gérard Philippson • Comte et Comtesse Antoine de Pracomtal • Monsieur Bernard Respaut • Madame Fabienne Richard • Madame Elisabetta Righini et Monsieur Craig Finch • Monsieur et Madame Michael Rosenthal • Monsieur et Madame Frédéric Samama • Monsieur et Madame Philippe Schöller • Monsieur et Madame Hans C. Schwab • Monsieur et Madame Tommaso Setari • Monsieur et Madame Olivier Solanet • Monsieur Eric Speeckaert • Monsieur Jean-Charles Speeckaert • Vicomte Philippe de Spoelberch et Madame Daphné Lippitt • Madame Anne-Véronique Stainier • Monsieur Didier Staquet et Madame Lidia Zabinski • De heer Karl Stas • Monsieur et Madame Philippe Stoclet • Monsieur Nikolaus Tacke et Madame Astrid Cuylits • De heer en mevrouw Coen Teulings • Monsieur et Madame Philippe Tournay • De heer en mevrouw Koen en Anouk Van Balen-Stulens • Monsieur et Madame Xavier Van Campenhout • De heer Marc Vandecandelaere • De heer Alexander Vandenbergen • Mevrouw Barbara Van Der Wee en de heer Paul Lievevrouw • Monsieur Michel Van Huffel • De heer Koen Van Loo • De heer en mevrouw Anton Van Rossum • De heer Johan Van Wassenhove • Monsieur et Madame Michel Wajs-Goldschmidt • Monsieur et Madame Albert Wastiaux • Monsieur Luc Willame • Madame Danuta Zedzian • Monsieur et Madame Jacques Zucker
Bozar Circle
Monsieur et Madame Paul De Groote • Mevrouw Greet Puttaert • De heer Stefaan Sonck Thiebaut • De heer en mevrouw Remi en Evelyne Van Den Broeck
Bozar Young Circle
Monsieur Axel Böhlke et Madame Clara Huizink • Monsieur Rodolphe Dulait • Madame Ana Fota • De heer Koen Muyle • De heer Sander Muyle • Madame Valeria Onofrj • Sir Gabriel Smit Pergolizzi • Monsieur Guillaume van Doorslaer et Madame Emily Defreyne
En onze Leden die anoniem wensen te blijven