Nederlands Kamerkoor & Asko|Schönberg

Franz Liszt (1811-1886) 
Via Crucis - Die 14 Stationen des Kreuzweges (1879) 

pauze 

Sofia Gubaidulina (°1931) 
Jetzt immer Schnee (1993) 

1. Jij bent mijn stilte
2. Geschriften: apofatisch
3. Provincie van de levenden. Nu altijd sneeuw
4. Geschriften: apofatisch
5. Oh zeker, het vaderland 

Duur: ca. 100 min. 

Dit programma wordt mede mogelijk gemaakt door het Rijk, de Gemeente Utrecht, leden van de Nobelkring, Vrienden en andere donateurs, fondsen en sponsoren.  

Decennia was hij een toonaangevend figuur in Nederland en daarbuiten. Kompas voor de nieuwste muziek. Temperamentvol uitvoerder, dirigent, pianist en onvermoeibaar pleitbezorger voor 'de' componist en 'de' muziek in de media. Het Nederlands Kamerkoor is voor Reinbert de Leeuw van grote betekenis geweest. Onmisbaar als partner om al zijn ambitieuze plannen voor elkaar te krijgen. Het blijkt alleen al uit de ontstaansgeschiedenis van het vandaag uitgevoerde Jetzt immer Schnee. De opdracht ging uit van zijn eigen Asko|Schönberg Ensemble, maar Sofia Goebaidoelina smeekte om een koor. Of neem het plan om alle vocale werken van Anton Webern uit te voeren. 

De periode De Leeuw laat een ontzagwekkende productie zien. Een willekeurige greep uit stapels programmaboeken: Igor Stravinski’s liederen en koorwerken voor vrouwenstemmen, uitgevoerd in oktober 1989 in Maastricht, Utrecht, Groningen, Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Tournees kregen beslag in iconische registraties op cd. Of neem de hoogst originele koorwerken van Leoš Janáček, opgenomen in de Maria Minorkerk te Utrecht. Of de opname van het hier live te beleven meesterwerk Jetzt immer Schnee (juli 1993, de Beurs van Berlage, Amsterdam). 

Geniale muziek stopte volgens De Leeuw niet bij de grote namen van de klassieke componisten. Al hield het publiek nog zo intens van Vivaldi, Mozart, Tsjaikovski ... geweldige muziek, predikte hij, bloeide minstens zo uitbundig in onze eigen tijd. Een niet aflatende inzet en nieuwsgierigheid bracht hem in rechtstreeks contact met nog levende componisten. Ze waren hem enorm dankbaar. De muziekgeschiedenis werd herschreven. 'Pr Tr Tr Tr' of 'Riiiiiiiiiiiiii' zingen de mannen van het NKK in de 'liederen-opera' Aus Deutschland, van Mauricio Kagel. Kagel laat het vrouwenkoor daarin zingend en fluisterend visnetten knopen bij een vissershut. Bevrijd van de last van de traditie kon de Leeuw met hedendaagse componisten op zoek naar de ideale verklanking van hun volstrekt unieke ideeën. 

Decennialang hebben de zangers van het Nederlands Kamerkoor met de musici van het Asko|Schönberg Ensemble zich voor die zoektocht ingezet. Dirigenten van nu plukken er de vruchten van en nemen de fakkel van hem over. Reinbert de Leeuw is niet meer, maar zijn nalatenschap zit tot in de haarvaten van de musici en zangers die zo geestdriftig met hem hebben samengewerkt! 

Als iemand de extraverte artiest leek te zijn van klaviergebulder en pianistische verleidingskunst, dan was het wel Franz Liszt. Sofia Goebaidoelina lijkt in alles zijn tegenpool. “Zij zal nooit haar stem verheffen”, wist Reinbert de Leeuw. Toch raken de twee elkaar in dit concert. Welkom bij Goebaidoelina's ontmoeting met een fluisterzachte Liszt. 

Een speerworp in de oneindige ruimte van de toekomst 

Fans verzamelden zijn sigarenpeuken, stalen een pochet uit zijn jasje of knipten een lok haar van zijn hoofd. Hoe anders werd de late Liszt! “Ja, mijn lieve heilige Caroline”, bekende hij op 9 februari 1874 vanuit Hongarije aan vorstin Zu Sayn-Wittgenstein, “ik ben oprecht gelovig en religieus, en zal het blijven tot aan mijn laatste adem.” Steevast ging de late Liszt gekleed in soutane. Zo'n zwarte jas met knoopjes van hals tot voeten: de abt Liszt, met een lagere wijding van de katholieke kerk. Net over de zeventig was hij. “Mijn enige streven als musicus was en zal altijd zijn, mijn speer in de oneindige ruimte van de toekomst te slingeren”. Ruim veertig jaar voor Arnold Schönberg bracht Liszt de fundamenten van de vertrouwde toonsoorten aan het wankelen. Reinbert de Leeuw ontdekte het in zijn laatste pianowerken en in Via Crucis. Jarenlang heeft het Nederlands Kamerkoor zich met Reinbert gewijd aan deze muziek voor vierstemmig gemengd koor en piano. Alles wat er niet toe doet is in Via Crucis weggelaten, stelde De Leeuw vast, “minimaal, maar zeer indrukwekkend”. 

De kruisweg 

Biddend en zingend lopen mensen onder de bogen. Telkens staan ze stil bij een van de veertien afbeeldingen die stadia van de kruisweg verbeelden. Liszt liet zich inspireren door die christelijke traditie. Traag stappende pianonoten zoeken hun weg in Vexilla Regis. Er klinkt een suggestie van Gregoriaans gezang. Solostemmen geven het laatste couplet een persoonlijkere inslag. Dan luiden octaven de bassolo van Pilatus in. Het doodvonnis. Weifelende trillers, schuifelende noten symboliseren hoe Jezus aan zijn kruisweg begint. Verkondigt het mannenkoor zijn eerste val, vrouwenstemmen bezingen de tranen van Maria. Hoe Jezus haar tegenkomt hoor je in de vierde statie voor pianosolo. Zacht en lieflijk klinkt een hoge noot, bewust door Liszt uitgesteld tot net dat ene moment van ontmoeting. Een hoogtepunt, vond de Leeuw: “die wonderschone D!” Met ijzingwekkend prikkende akkoorden wordt Jezus aan het kruis genageld. “Mijn God, heeft u mij verlaten?” klaagt de bariton in het Aramees. Het is volbracht. Woorden uit de inleiding, O crux, ave, worden gespiegeld herhaald: “Ave crux”. En hoor! Precies daar wijkt de stappende tred van de kruisgang, voor verlossende triolen in de linkerhand van de pianist. 

Nu eeuwig sneeuw 
Jetzt immer Schnee was een opdracht van het Schönberg Ensemble, aan Sofia Goebaidoelina verleend namens het Holland Festival. Ze wilde er een koor bij. Het was haar specifieke wens. De uitgestelde première vond plaats in de Wang-zaal van de Beurs van Berlage, op 12 juni 1994, door Het Nederlands Kamerkoor en het Schönberg Ensemble, onder leiding van Reinbert de Leeuw. 

Sofia Goebaidoelina is geboren in Tsjistopol. Haar vader was Tataar. Ze ontving haar conservatoriumopleiding in de hoofdstad van de Republiek van Tatarije, Kazan. En in Moskou. Eerste uitgaves van haar muziek verschenen pas nadat Gorbatsjov met zijn 'glasnost' in 1986 een periode van dooi had ingeluid. Begin jaren 1990 kreeg ze de kans de Sovjetunie te verruilen voor Duitsland. In de documentaire Toonzetters (VPRO 1994) onthult ze hoe een klankzuil voor haar geestesoog verrees. Haar grootste zorg? Dat ze het ideaalbeeld niet 'bederft', want in het compositieproces gaat “heel veel verloren”.  

Geschriften: Apofatisch is de subtitel van deel 2 en 4. Het begrip 'Apofatisch', van het Griekse woord voor negatie of ontkenning, verklaart deels het vertrekpunt van Goebaidoelina. Ze benadert het Hogere via een omweg, vanuit de overtuiging dat het Goddelijke te groots is om er als mens grip op te krijgen. Ze verkiest mystificatie boven illustratie. Ook de gesproken en gezongen teksten van Gennadi Ajgi vermijden bewust elke letterlijke definitie of metafoor. Precies wat Goebaidoelina beoogt. Ze brengt bezwerende woorden tot klinken als 'sneeuw', 'ziel', 'licht', 'roos', 'smart' en 'winter'. Ze zijn van de dissidente dichter Ajgi, sinds haar studietijd een dierbare vriend. Nimmer uitgegeven in de Sovjetunie.  

Goebaidoelina boetseert de klank in de ruimte. 24 solozangers, elk met een eigen partij, heeft ze per deel anders opgesteld. Kluitjes sopranen en alten staan rond het publiek in deel 1 en 3, een aantal instrumentalisten in deel 5. In deel 2 zwijgen de koorstemmen. Deel 4 opent met de recitant, waarna zangers en musici gezamenlijk vanaf het podium op de spreektekst van Ajgi reflecteren: “Als de nacht van de wereld zou aanbreken, groots en vreselijk, als de Verborgen Heer, dan moeten we dat verdragen... Maar in de duisternis van de aardse nacht, zijn menselijke moordenaars uitgezaaid, in de afschrikwekkend-gewone nacht.” 

Tijdens een repetitie in de Beurs van Berlage zit Goebaidoelina met haar partituur aan een tafeltje. Ze draagt de bezwerende dichtregels van Gennadi Ajgi voor. Meer pauzes wil ze in de voordracht van recitant Leonid Vlasov. “U moet niet doen alsof u voor de zaal leest, maar voor uzelf. Het geheel moet een introverte indruk maken.” Het koor zingt vanaf het podium allerlei toespelingen, “Op de tragedie van de wereld en de sneeuw”. In het Russisch zingt ze het hem voor, “Het is zoals 't is, sneeuw”. 

Huib Ramaer 

chef-dirigent 
Peter Dijkstra  

piano  
Paolo Giacometti  

Nederlands Kamerkoor 
sopraan  
Bobbie Blommesteijn**  
Mónica Monteiro  
Bethany Shepherd  
Elisabeth Blom  
Elma Dekker  
Varvara Tishina (spreekstem Jetzt immer Schnee)  

alt  
Dorien Lievers**  
Eline Welle*  
Rosina Fabius  
Melina Meschkat  
Åsa Olsson  
Franske van der Wiel  

tenor  
Emilio Aguilar  
Stefan Berghammer  
William Knight**  
Alberto ter Doest  
Edward Ross  
Albert van Ommen  

bas  
Kees Jan de Koning*  
Gilad Nezer** 
Jasper Schweppe*  
Florian Just  
Hans Wijers  
Jouke Wijmenga  

*solo Via Crucis 
** solo Jetzt immer Schnee   

Asko|Schönberg:   
viool 
Joseph Puglia  
Marijke van Kooten  

altviool 
Liesbeth Steffens  

cello 
Sebastiaan van Halsema  

contrabas 
Jordi Carrasco Hjelm  

fluit 
Ingrid Geerlings  
Jana Machalett  

hobo 
Evert Weidner  

klarinet 
Anna voor de Wind  
Vincent Martig  

fagot 
Evert van Noort  
Remko Edelaar  

trompet 
Arthur Kerklaan  

trombone 
Koen Kaptijn  
Sebastiaan Kemner  

percussie 
Joey Marijs  
Jeroen Geevers  

Franz Liszt, Via Crucis - Die 14 Stationen des Kreuzweges 

Tekst: Venantius Fortunatus (ca. 536-610) 

Vexilla regis prodeunt, 
fulget crucis mysterium 
qua vita mortem pertulit 
et morte vitam protulit. 
Impleti sunt, quae concinit 
David fideli carmine 
dicendo nationibus, 
regnavit a ligno Deus. 
Amen. 
 
O crux, ave, spes unica, 
hoc passionis tempore (mundi salus et gloria) 
piis adauge gratiam, 
reisque dele crimina. 
Amen. 

Koningsvaandels verschijnen, 
het geheim van het kruis straalt, 
zo gaat het leven over in de dood, 
en brengt de dood het leven voort. 
Vervuld is wat bezongen werd, 
in Davids geloofwaardig lied, 
dat alle volkeren verkondigde: 
God heerst vanaf het kruis. 
Amen. 
 
Gegroet o kruis, enige hoop, 
in deze tijd van lijden, 
schenk genade aan de vromen, 
en vergeef de zondaren hun schuld. 
Amen. 

1e statie: Jezus wordt ter dood veroordeeld
Tekst: Mattheus 27:24 

Pilatus: Innocens ego sum a sanguine justi hujus. 

Pilatus: Ik ben onschuldig aan de dood van deze man.

2e statie: Jezus draagt zijn kruis 
Tekst: Venantius Fortunatus 

Ave, ave crux! 

Gegroet, o kruis!

3e statie: Jezus valt voor de eerste maal
Jesus cadit. 
Stabat mater dolorosa 
juxta crucem lacrymosa, 
dum pendebat filius.

Jezus valt. 
Daar stond de bedroefde moeder, 
in tranen onder het kruis, 
waaraan haar zoon te lijden hing.

4e statie: Jezus ontmoet zijn heilige moeder
Geen tekst 

5e statie: Simon van Kyrene helpt Jezus het kruis te dragen
Geen tekst 

6e statie: Sancta Veronica
Tekst: Paul Gerhardt (1607-1676) 

O Haupt voll Blut und Wunden, 
voll Schmerz und voller Hohn! 
O Haupt, zum Spott gebunden 
mit einer Dornenkron! 
O Haupt, sonst schön gezieret 
mit höchster Ehr und Zier, 
jetzt aber höchst beschimpfet, 
gegrüßet seist du mir! 

O hoofd vol bloed en wonden, 
vol leed en overspoeld met hoon, 
o hoofd met spot omwonden, 
met een doornenkroon. 
O hoofd, ooit fraai getooid, 
met de hoogste eer en pracht, 
nu echter zo beschimpt, 
ik groet u.

7e statie: Jezus valt ten tweede male
Jesus cadit. 
Stabat mater dolorosa 
juxta crucem lacrymosa, 
dum pendebat filius. 

Jezus valt. 
Daar stond de bedroefde moeder, 
in tranen onder het kruis, 
waaraan haar zoon te lijden hing.

8e statie: De vrouwen van Jerusalem
Tekst: Lucas 23:28 

Nolite flere super me, 
sed super vos ipsas flete 
et super filios vestros. 

Huil niet om Mij. 
Huil liever om jezelf 
en je kinderen.

9e statie: Jezus valt ten derde maal
Jesus cadit. 
Stabat mater dolorosa 
juxta crucem lacrymosa, 
dum pendebat filius.

Jezus valt. 
Daar stond de bedroefde moeder, 
in tranen onder het kruis, 
waaraan haar zoon te lijden hing.

10e statie: Jezus wordt ontkleed
Geen tekst 

11e statie: Jezus wordt aan het kruis geslagen
Crucifige, crucifige. 

Kruisig hem. Kruisig hem.

12e statie: Jezus sterft aan het kruis 
Tekst: Matteüs 27:46, Lukas 23:46, Johannes 19:30, Johan Rist 

Eli Eli lamma Sabacthani? 

In manus tuas commendo spiritum meum. 

Consummatum est. 

O Traurigkeit, o Herzeleid, 
ist das nicht zu beklagen? 
Gott des Vaters einigs Kind 
wird ins Grab getragen. 
O Traurigkeit, o Herzeleid. 

Mijn God, mijn God, waarom hebt u mij verlaten? 

In uw handen leg ik mijn geest. 

Het is volbracht. 

O droefheid, o hartenpijn, 
is dit geen reden tot klagen?  
God de Vaders enige kind  
wordt naar het graf gedragen. 
O droefheid, o hartenpijn. 

13e statie: Jezus wordt van het kruis genomen
Geen tekst 

14e statie: Jezus wordt in het graf gelegd
Tekst: Venantius Fortunatus 

Ave crux, spes unica, 
mundi salus et gloria 
Auge piis justitiam. 
Reisque dona veniam! 
Amen. 
 
Ave crux, ave crux! 

Gegroet, o kruis, onze enige hoop 
heil en glorie van de wereld, 
schenk genade aan de vromen, 
en vergeef de zondaren hun schuld. 
Amen. 
 
Gegroet, o kruis!

Vertaling: Rik de Best 

Sofia Gubaidulina, Jetzt immer Schnee 

Tekst: Gennadi Aigi 

I. TY MOJA TISHINA (Jij bent mijn stilte)
o tebe govorju 
a okrainnym zvjozdam prozrachnoj zimy: "o kak mozhno 
byt' takoj tishinoju?.." - 
eju - mozhet byt' - ja okruzhjon kak bezmolviem 
polja s mertsaniem uchastlivo-jasnym 
no ne ochistit'sja 
dushe moej zyb'ju jejo i volnami neslyshnymi 
kak projasnjaetsja son moj - kak budto davno - 
bez menja - uzhe bodrstvujushchij 
prisnivshejsja v etom godu beliznoju 
takoj miloserdnoju - k miru... - 
no kogda-to - vozmozhno - ubudet i tsel'nost' 
tvoja i tvoja polnota nekoleblemaja 
stol' prostaja i jasnaja kak blagodat' 
hot' na kaplju slezy za menja 
i kogda ja ischeznu - ty vyskazhesh gore 
bez slov - tol'ko otbleskom gorja 
a vzamen - slovno vzdoh - primesh chistuju dolju 
i stojkuju meru 
takoj pustoty chto i zhiznennoj budet i smertnoj 
slovno tam gde ne mozhet byt' Duha 
prebyvajet Jego uteshen'je... - 
no - ljublju ya i znaju: dlja Boga netronutoj 
sohranitsja tvoja tishina  

Ik spreek over jou 
tot de verste sterren van de doorschijnende winter:  
‘Oh, hoe kan er zulke stilte zijn?…’ 
Zij omringt mij - misschien - als het zwijgen van een met  
flikkerend medeleven oplichtend veld 
maar er is geen loutering 
voor mijn ziel in haar deining en geruisloze golven 
mijn slaap klaart op - alsof hij al lang -  
zonder mij -  gewekt is 
door het dit jaar in een droom verschenen wit 
dat zo barmhartig is - voor de wereld… 
maar eens - wellicht - verdwijnt je volmaaktheid 
en je onwankelbare volheid 
zo eenvoudig en glanzend als een zegen 
laat slechts een enkele traan om mij 
en als ik verdwijn - uit je je verdriet woordeloos –  
slechts door de weerspiegeling van de pijn 
en in plaats daarvan - als een zucht -  
ontvang je een eerlijk deel en een vaste maat van deze leegte  
die tegelijkertijd het leven en de dood is 
daar waar de Geest niet zijn kan 
verblijft Zijn troost… -  
maar - ik heb lief en ik weet: voor God 
zal je stilte ongerept blijven 

II. Zapis': APOPHATIC (Geschriften: apofatisch)
Geen tekst  

III. РROVINTSIJA ZHIVIH 
TEPER' VSEGDA SNEGA (Provincie van de levenden - Nu altijd sneeuw)
N.B. 
kak sneg Gospod' chto jest' 
i jest' chto jest' snega 
kogda dusha chto jest'  

snega dusha i svet 
a vse vot lish' o tom 
chto te kak smert' chto jest' 
chto kak oni i jest'  

priznat' chto jest' i vot 
sred' sveta t'ma i jest' 
kogda opjat' snega 
O-Bog-Opjat'-Snega 
kak mozhet byt' chto jest'  

a na poverku net 
kak trupy jest' i net  

o jest' Muljazh-Strana 
voprosa net chto jest' 
kogda Narod glagol 
kotoryj znachit njet 
a chto takoje jest' 
pri chjom tut eto jest' 
i Lik takoj Muljazh 
chto budto tol'ko jest' 
strana chto T'ma-i-Lik  

Epoha-trup-takoj 

a jest' odno chto jest' 
kogda ih srazu njet 
— o Bog opjat' snega! — 
ih net kak jest' odno 
lish' Mertvizna-Strana  

jest' tak chto jest' i njet 
i tol'ko etim jest' 
no jest' chto tol'ko jest' 

jest' vihr' kak chudom vmig 
net Mertvosti-Strany 
o Bog opjat' snega 
dusha snega i svet  

o Bog opjat' snega 

a bud' chto jest' ih net 
snega moj drug snega 
dusha i svet i sneg  

o Bog opjat' snega  

i jest' chto sneg chto jest' 

Als sneeuw is de Heer 
en wat is, is eveneens sneeuw 
als de ziel bestaat  

De ziel is sneeuw en licht 
maar men denkt altijd 
dat zij gelijk aan de dood zijn 
die is wat zij ook zijn  

en dat hier in het licht  
ook duisternis is 
als er weer sneeuw is 
Oh, God-Weer-Sneeuw 
Hoe kan dat wat er is er zijn?  

En bij nader inzien ook weer niet 
alsof daar lijken zijn en niet zijn 

Oh, het is een afdruk  
van het land 
men vraagt niet wat het is 
als het Volk het woord is 
maar ook dat er iets is 
het Heilige Gelaat 
is zelf zo'n afdruk 
alsof het land er slechts is 
als Duisternis en Gelaat 

Tijd - Dood lichaam 

toch is er een enkel iets dat is 
als er plotseling niets meer is 
oh, God, alweer sneeuw!- 
alles is verdwenen, wat rest is Levenloos Land  
Opdat men beseft dat zij zijn  

Het is, zoals het is en het is niet 
en slechts daarom is het 
maar het is slechts wat het is  

een wervelwind steekt op en door een plotseling wonder 
is er geen Kadaver Vaderland meer 
Oh, God, weer sneeuw 
ziel, sneeuw en licht  

 Oh, God, weer sneeuw  

En laat ze er dan niet zijn dat betekent dat er niets is 
de sneeuw, mijn vriend de sneeuw, 
de ziel, het licht en de sneeuw wat is dat hier en dat zijn  

Oh God, weer sneeuw 

en wat is, is sneeuw 

IV. zapis': APOPHATIC (Geschriften: apofatisch)
K.B. 
a byla by noch' etogo mira 
ogromna strashna kak Gospod'-ne-Otkrytyj 
takuju by nado vyderzhivat' 
no lyudi-ubijtsy 
vkrapleny v t'mu etoj nochi zemnoj: 
strashno-prostaja 
moskovskaja strashnaja noch'  

En als er een nacht van deze wereld zou zijn 
geweldig en huiveringwekkend als de Niet-Geopenbaarde-Heer 
dan zou men die moeten verdragen 
maar de moordenaars 
zijn uitgezaaid in de duisternis van deze aardse nacht 
huiveringwekkend-eenvoudig 
is de huiveringwekkende nacht van Moskou 

V. OH DA: RODINA (Oh zeker, het vaderland)
byla kak luzhajka strana 
mir - kak luzhajka 
tam byli berjozy-tsvety 
i serdtse-ditja  

a kak te berjozy-tsvety vetrom etogo mira sduvalis' 

i rozy-snega 
okruzhali kak angelov-nishchenok vzdoh 
sel'skih bezmolvnyh!... - i s ih Sveto-Zhalost'ju 
vmeste 
svetili  

(zdes' - mesto molchanju 
takomu zhe dolgomu 
kak ih beskonechnaja zhizn')  

my nazyvalis' - Sijanija etogo mnogie 
kazhdyj skrepljaja 
svechen'je zhivoje 
vtorichno v stradan’ji  

(ta zhe i zdes' tishina) 

i slushali-byli : chto chistota skazhet slovom 
yedinym? 

ne preryvajas' 
luchilos': 

mir- chistota

Als een weide was het land 
als een weide, 
ook de wereld 
en een kinderhart  

maar hoe waaiden de berkenbloesem we- in de wind van deze wereld 

en sneeuwrozen  
omringden met een zucht van bedel-engelen 
het zwijgzame volk van het land... 
en samen met hun Licht-Barmhartigheid 
straalden zij  

(hier is een plaats voor de stilte 
die net zo lang duurt 
als hun eindeloze leven)  

Velen van ons noemden zich bij deze naam: Wit stralende licht' 
er waren berkenbloesem 
ieder versterktehet levende licht 
nog een maal in het lijden  

(dezelfde stilte ook hier) 

en we leefden en luisterden: hoe zou de zuiverheid 
zich uitdrukken in een enkel woord? 

ononderbroken 

straalt het 

zuiverheid-wereld 

Bozar Maecenas 

Monsieur et Madame Bertrand Ferrier • Barones Michèle Galle-Sioen • Monsieur et Madame Laurent Legein • Madame Heike Müller • Monsieur et Madame Dominique Peninon • Monsieur et Madame Antoine Winckler • Chevalier Godefroid de Wouters d'Oplinter • Bozar Honorary Patrons • Comte Etienne Davignon • Madame Léo Goldschmidt  

Bozar Patrons 

Monsieur et Madame Charles Adriaenssen • Madame Marie-Louise Angenent • Comtesse Laurence d'Aramon • Monsieur Jean-François Bellis • Baron et Baronne Berghmans • De heer Stefaan Bettens • Monsieur Philippe Bioul • Mevrouw Roger Blanpain-Bruggeman • Madame Laurette Blondeel • Comte et Comtesse Boël • Monsieur et Madame Thierry Bouckaert • Monsieur Thierry Boutemy • Madame Anny Cailloux • Madame Valérie Cardon de Lichtbuer • Madame Catherine Carniaux • Madame Paloma Castro Martinez de Tejada • Prince et Princesse de Chimay • Monsieur Jim Cloos et Madame Véronique Arnault • Mevrouw Chris Cooleman • Monsieur et Madame Jean Courtin • Monsieur et Madame Denis Dalibot • Madame Bernard Darty • Monsieur Jimmy Davignon • De heer en mevrouw Philippe De Baere • Monsieur Nicolas De Coster et Madame Stéphanie Donnez • De heer Frederic Depoortere en mevrouw Ingrid Rossi • Monsieur Edouard Derom • Monsieur Patrick Derom • Madame Louise Descamps • Monsieur Amand-Benoit D'Hondt • De heer Bernard Dubois • Mevrouw Sylvie Dubois • Madame Claudine Duvivier • Madame Dominique Eickhoff • Baron et Baronne William Frère • De heer Frederick Gordts • Baron et Baronne Pierre Gurdjian • De heer en mevrouw Philippe en Martine Haspeslagh - Van den Poel • Madame Susanne Hinrichs et Monsieur Peter Klein • Monsieur Jean-Pierre Hoa • De heer Xavier Hufkens • Madame Bonno H. Hylkema • Madame Fernand Jacquet • Baron Edouard Janssen • Madame Elisabeth Jongen • Monsieur et Madame Jean-Louis Joris • Monsieur et Madame Adnan Kandyoti • Monsieur Sander Kashiva • Monsieur Sam Kestens • Monsieur et Madame Klaus Körner • Madame Marleen Lammerant • Monsieur Pierre Lebeau • Monsieur et Madame François Legein • Monsieur et Madame Charles-Henri Lehideux • Madame Gérald Leprince Jungbluth • Monsieur Xavier Letizia • Monsieur Bruno van Lierde • Monsieur et Madame Clive Llewellyn • Monsieur et Madame Thierry Lorang • Madame Olga Machiels-Osterrieth • De heer Peter Maenhout • De heer en mevrouw Jean-Pierre en Ine Mariën • De heer en mevrouw Frederic Martens • Monsieur Yves-Loïc Martin • Monsieur et Madame Dominique Mathieu-Defforey • De heer en mevrouw Frank Monstrey (urbion) • Madame Philippine de Montalembert • Madame Nelson • Monsieur Laurent Pampfer • Famille Philippson • Monsieur Gérard Philippson • Madame Lucia Recalde Langarica • Monsieur Bernard Respaut • De heer en mevrouw Guy en Martine Reyniers • Madame Fabienne Richard • Madame Elisabetta Righini et Monsieur Craig Finch • Monsieur et Madame Frédéric Samama • Monsieur Grégoire Schöller • Monsieur et Madame Philippe Schöller • Monsieur et Madame Hans C. Schwab • Monsieur et Madame Tommaso Setari • Monsieur et Madame Olivier Solanet • Monsieur Eric Speeckaert • Monsieur Jean-Charles Speeckaert • Vicomte Philippe de Spoelberch et Madame Daphné Lippitt • Madame Anne-Véronique Stainier • Monsieur Didier Staquet et Madame Lidia Zabinski • De heer Karl Stas • Monsieur et Madame Philippe Stoclet • Monsieur Nikolaus Tacke et Madame Astrid Cuylits • De heer en mevrouw Coen Teulings • Monsieur et Madame Philippe Tournay • Monsieur Jean-Christophe Troussel • Dr. Philippe Uytterhaegen • Monsieur et Madame Xavier Van Campenhout • De heer Marc Vandecandelaere • De heer Alexander Vandenbergen •Mevrouw Barbara Van Der Wee en de heer Paul Lievevrouw • De heer Koen Van Loo • De heer en mevrouw Anton Van Rossum • De heer Johan Van Wassenhove • Monsieur et Madame Michel Wajs-Golschmidt • Monsieur et Madame Albert Wastiaux • Monsieur Luc Willame • Monsieur et Madame Bernard Woronoff • Madame Danuta Zedzian • Monsieur et Madame Jacques Zucker  

Bozar Circle 

Monsieur et Madame Paul De Groote • Mevrouw Greet Puttaert • De heer Stefaan Sonck Thiebaut • Madame France Soubeyran • De heer en mevrouw Remi en Evelyne Van Den Broeck 

Bozar Young Circle 

Monsieur Axel Böhlke et Madame Clara Huizink • Monsieur Matteo Cervi • Monsieur Laurent Coulie et Madame Cory Zhang • Monsieur Rodolphe Dulait • Madame Ana Fota • Monsieur et Madame Melhan-Gam • De heer Koen Muylle • De heer Sander Muylle • Madame Audrey Noble • Madame Valéria Onofrj • Dr. Bram Peeters • Monsieur Guillaume van Doorslaer et Madame Emily Defreyne 

En onze Leden die anoniem wensen te blijven