Gepubliceerd op - Sam Veroone

Een jonge generatie vernieuwers

Next Generation, Please! geeft een stem aan creatieve jongeren, in een samenleving die snakt naar frisse ideeën en visies. Ook Mariana Machado krijgt de kans om via haar film 'Candela' maatschappijkritische oplossingen aan te reiken.

Het programma biedt een springplank aan bewuste, creatieve en mondige burgers tussen 15 en 26 jaar die hun stem willen laten horen. Hun gedurfde meningen en opvallende inzichten verdienen meer slagkracht in de huidige samenleving en zullen duidelijkheid scheppen rond ethische kwesties en de toekomst van eenieder.

Bozar is verheugd dat BNP Paribas Fortis opnieuw steun verleent aan de nieuwe editie van Next Generation, Please!. Dit seizoen kwamen er 5 projecten uit de bus die volledig in het teken staan van ‘bewegend beeld’. Mariana Machado en vier andere deelnemers delen hun ideeën, kennis en wensen om concrete standpunten uit te werken die ze zullen voorstellen aan het grote publiek. Het resultaat kan je ontdekken op het filmfestival in mei 2024.

In samenwerking met BNP Paribas Fortis

BNP Paribas Fortis is, net zoals Bozar, ervan overtuigd dat cultuur bijdraagt tot onze mentale gezondheid. Daarom engageert de bank zich om een programma te ondersteunen dat jongeren in staat stelt hun talenten in de kunsten te ontwikkelen. Via kunst kunnen zij dan oplossingen bedenken voor maatschappelijke thema’s die dringend meer aandacht nodig hebben. BNP Paribas Fortis wil de positie van jongeren versterken zodat zij de toekomstige leiders kunnen worden die juiste doelen nastreven en een rolmodel zijn in zowel lokale als internationale gemeenschappen.

Voor BNP Paribas Fortis is diversiteit tussen de deelnemers van het project belangrijk, net zoals in Machado’s Candela. Iedereen moet gelijke kansen krijgen om deel uit te maken van het debat.

Mariana Machado met Candela; haar nieuwe kortfilm

Mariana Machado is een Braziliaanse filmmaker die in Brussel woont. Ze volgt momenteel een Master in Filmregie aan de Luca School of Arts en heeft een Bachelor in Mediastudies met een specialisatie in Filmstudies van de Federale Universiteit van Minas Gerais, Brazilië. Ze werkt sinds 2017 met onafhankelijke producties en regisseerde meer dan tien audiovisuele werken, zoals kortfilms, videokunst, muziekvideo's en audiovisuele campagnes. Daarnaast heeft Mariana een achtergrond als filmdocente, filmcriticus, fotografe en performer. In de loop der jaren heeft ze ook deelgenomen aan een aantal artistieke residenties en kunsttentoonstellingen en was ze lid van artistieke collectieven zoals Cine Fronteira, Plataforma Doras en SELVVA.

Haar werk werd in het verleden reeds met veel lof ontvangen. Zo won haar film Ângelo verschillende prijzen, waaronder de tweede plaats in de Publieksprijs voor Beste kortfilm op de 9e Mostra Ecofalante de Cinema, een van de belangrijkste filmfestivals in Latijns-Amerika. In 2020 ontving ze de Audiovisual Artist Award van de Braziliaanse instelling Itaú Cultural voor haar film I'll Take Just What's Needed. In hetzelfde jaar won ze de Aldir Blanc-prijs voor haar prestaties als filmmaker.

‘Candela’, wat in het Spaans licht, kaars of vuur betekent, portretteert de relatie tussen drie Latijns-Amerikaanse jongeren en hun relatie met een vierde personage: de stad Brussel. Vanuit een poëtisch en filosofisch oogpunt biedt deze film een frisse kijk op de Latijns-Amerikaanse diaspora in Europa.

© Löah Salik

Interview met Mariana Machado

Kun je jezelf voorstellen?

Mijn naam is Mariana Machado en ik ben filmregisseuse. Ik ben geboren in het zuidoosten van Brazilië, in de stad Belo Horizonte. Ik werk al zeven jaar aan audiovisuele projecten, regisseer kortfilms, muziekvideo's en videokunst. Vorig jaar verhuisde ik naar Brussel om een Master in Filmregie te volgen aan de Luca School of Arts. En nu werk ik aan mijn eerste fictiefilm Candela.

Kun je me vertellen waar Candela over gaat?

Deze film gaat over drie jonge Latijns-Amerikaanse immigranten in Brussel die van elkaar houden. De film volgt hun reis door Brussel gedurende één dag. Het portretteert de mensen die ze onderweg ontmoeten en de stad zelf. De hoofdstad is echt het vierde personage in dit verhaal.

Daarnaast pleit de film om migranten als een krachtige creatieve subjectieve kracht te beschouwen in plaats van kwetsbare mensen. De film richt zich niet op strijd maar op samenhorigheid. Ik ben geïnteresseerd in de dromen van de personages over hun toekomst en de bijzondere werelden die ze uitvinden wanneer ze samen zijn. Natuurlijk zijn ze politiek kwetsbaar omdat ze niet worden gezien als 'van hier' en soms zelfs niet meer 'van daar'. Toch dragen ze ook de vonk van een ontwrichtende kracht met zich mee, die het 'hier' en 'daar' zichtbaar maken als gewelddadige en uitsluitende termen. 

Ik zie bij mensen die migreren een sterke creatieve kracht omdat we altijd onze culturele achtergrond met ons meedragen, waar we ook naartoe gaan. Zo worden migranten een soort complexe mozaïek van totaal verschillende culturele ervaringen die elkaar overlappen in één lichaam en één ruimte. Dit brengt een persoon voort die zich 'tussen twee werelden' begeeft en denkt. Dit heeft iets bovennatuurlijks, niet? Als Latijns-Amerikaanse die in Europa woont, kan ik me helemaal vinden in dit gevoel dat me begeleidt bij het creëren van de beelden van de film. Zo denk ik er bijvoorbeeld over na om met magisch realisme te werken.

Waar komt de inspiratie voor de film vandaan?

Het komt voort uit het observeren van het leven in Brussel, zijn bewoners, straten en soms zijn mooie vreemdheid. Dus in het algemeen komt het voort uit de beelden en verhalen die ik heb verzameld tijdens mijn verblijf in deze hoofdstad. Ik heb altijd notitieboekjes bij me, overal waar ik ga. Soms let ik zelfs op gesprekken die Portugezen of Spanjaarden voeren in de metro's en trams. En ik heb al superinteressante gesprekken meegemaakt die me hielpen om deze film te maken. Ik fictionaliseer graag sommige situaties die ik hier dag in dag uit op straat hoor. De tijd die ik doorbreng in de stad, door te observeren, door te praten met vreemden en vrienden, feesten of naar cafés gaan, is even belangrijk als mijn tijd actief bezig zijn met het schrijven van deze film.

Ik hou van Brussel. Het is een levendige en interessante hoofdstad. Maar ik hou niet van de standbeelden van kolonisatoren die voortdurend op straat te zien zijn. Een andere inspiratie voor deze film komt voort uit enkele dekoloniale dromen die ik 's nachts had sinds ik in Brussel aankwam.

Kun je iets vertellen over je traject als filmmaakster?

Toen ik klein was, leerde mijn vader me fotograferen met een analoge camera. Ik kom uit een familie van biologen, dus als ik met hem door de natuur reisde, fotografeerden we altijd landschappen. Ik ontdekte al snel dat ik eigenlijk liever foto’s maakte van mensen omdat ik geïnteresseerd was in hun persoonlijke verhalen en innerlijke landschappen. Mijn behoefte om beelden en verhalen met elkaar te laten versmelten, bracht me in contact met cinema.

Mijn eerste audiovisuele werk maakte ik zeven jaar geleden; een kunstvideo opgenomen in de Atacama woestijn in Chili getiteld Maps of Absence. Daarna regisseerde ik een aantal experimentele films en meer videokunstwerken. De meesten hebben een intiem karakter, waarbij ik vaak mijn eigen voice-over gebruik op de soundtrack om te vertellen over persoonlijke ervaringen of gedachten.

Mijn eerste korte documentaire ging over mijn grootvader. Deze film heet Ângelo en is een veelzijdig filmportret van hem. Het is een verzameling van verschillende momenten die we deelden tijdens het maken van deze film. Hij werd op verschillende festivals vertoond en won enkele prijzen. Ik ben blij dat de film goed werd ontvangen.

Na Ângelo begon ik aan een andere documentaire getiteld Maxita: The Earth Eaters. Die regisseerde ik samen met antropologe Ana Maria Machado. De film werd opgenomen in het Amazonegebied en in Minas Gerais. De hoofdrolspelers van de film zijn Davi Kopenawa Yanomami en Ailton Krenak, twee van de belangrijkste inheemse leiders en denkers in Brazilië vandaag de dag die me erg inspireren. Maxita komt volgend jaar uit, vlak na Candela.

© Steven Heyvaert

Waar staat jouw kunst voor?

Ik zal deze vraag beantwoorden met een fragment van Braziliaanse muziek. De naam van het lied is , van de briljante componist Tom Zé. Hij was invloedrijk in de Braziliaanse 'Tropicália' beweging van de jaren 1960. De Nederlandstalige vertaling van een fragment van dit lied zou zijn:

"Ik leg uit om je te verwarren. Ik breng je in verwarring om je te verlichten. Ik ben verlicht zodat ik je kan verblinden en ik word blind zodat ik je kan leiden".

Deze tekst biedt een grappig experiment van het omkeren van perspectieven, en ik probeer hetzelfde te doen in mijn werk. Ik hou van het idee om de manier waarop we naar onze omgeving kijken te denaturaliseren. Mijn kunst is een herinnering (of een bevestiging) dat er duizend verschillende manieren zijn om te bestaan in deze wereld en deze op verschillende manieren te interpreteren, en daar schuilt ware rijkdom. Dit verklaart waarom mijn favoriete filmregisseurs uit totaal verschillende plaatsen komen. Aan de andere kant ben ik ook heel geïnspireerd door de culturele, fantasierijke en intellectuele rijkdom van mijn continent, vooral in zijn wortels. In mijn films inspireren deze roots me om thema's als de relatie met tijd, natuur, dromen, liefde en openbare ruimtes te benaderen.

Bovendien is mijn kunst zich bewust van het leven in een ruimte bemiddeld door een westerse cultuur die kritisch moet worden bekeken. De noodzaak om contra-histories te creëren is een leidraad voor mijn werk, geïnspireerd door de drang om andere toekomsten uit te vinden. Op de een of andere manier belichamen al mijn personages deze impuls voor zichzelf of voor de wereld in een bredere zin. Die gevoelens kunnen worden geplaatst in een huis; zoals het huis van mijn grootvader, of in een stad; zoals Brussel, of in het 'hart' van deze wereld; zoals in het Amazonewoud.

Waarom heb je je ingeschreven voor Next Generation, Please! ?

Ik heb me ingeschreven voor NGP omdat Candela niet alleen mijn verhaal is en ik niet de enige jonge filmmaker ben die fictie maakt op basis van persoonlijke ervaringen. Ik geloof dat ik deel uitmaak van een jonge generatie mensen die vraagtekens zet bij de dingen in deze wereld. Kunst maken is een antwoord op onze frustraties, woede, behoeften, verlangens, hoop en dromen. Cinema is daarbij mijn trouwe bondgenoot en ik ben superblij dat ik dit jaar deel mag uitmaken van Next Generation, Please!.

Wens je meer te weten te komen over Mariana en haar werk? Bezoek dan zeker haar website!