Zes Belgische kunstacademies waren vertegenwoordigd. Gestimuleerd door twee collectieven van begeleiders putten de deelnemers uit het surrealistische erfgoed om de maatschappelijke problemen van vandaag te begrijpen. Het doel: oproepen tot een kunst die een kracht voor verandering is en die onze kijk op de wereld kan veranderen. Paul Nougé, een sleutelfiguur in het Belgische surrealisme, blijft een inspiratie voor deze denkoefening. Zijn vraag "Waarvoor kun je een hand, een mond, een oog, een voet, de huid, de man, de vrouw, een spiegel, een stoel, een touw, een schaar enz. laten dienen?” weerklinkt als een oproep om het gebruik en de functies van dingen en mensen in onze hedendaagse samenleving opnieuw uit te vinden.   

 Atelier Bozar x Surrealisme was opgebouwd rond lezingen en workshops die collectief denken, uitwisseling, schrijven en co-creatie aanmoedigen. Het paginaformaat, zorgvuldig gekozen door schrijfster, onderzoekster en pedagoge Vivian Sky Rehberg, doet denken aan het tijdschrift Correspondance - een initiatief van onder andere Paul Nougé dat destijds in Bozar is tentoongesteld - en, meer in het algemeen, aan de culturele formats van het pamflet en het manifest, terwijl hun relevantie als instrument voor hedendaagse artistieke communicatie werd onderzocht.    

What can we do with a page?: Een collectief archief voor thuis    

De zeven intense uren van Atelier Bozar kregen uiteindelijk de materiële vorm van een digitaal fanzine, dat thuis kan worden afgedrukt. De publicatie van zevenentwintig pagina's, een archief dat zorgvuldig is verzameld en samengesteld door de curator en de begeleiders, getuigt van de vruchtbare uren van samenwerking en bruisende uitwisselingen en biedt een glimp van de creaties die uit de workshop voortkwamen.    

Een inclusieve en gezamenlijke aanpak    

De deelnemers aan het evenement reageerden enthousiast op de inclusieve aanpak, gericht op samenwerking. Dit onderstreept het belang van een niet-geformatteerde institutionele ruimte waar samenwerking primeert boven rivaliteit. Studenten, docenten, academisch personeel, begeleiders en leden van Bozars tentoonstellings- en educatieteams: zonder enige hiërarchie heeft iedereen zijn of haar rol gevonden. En hoewel Engels als werktaal werd gebruikt, wisselde iedereen ideeën uit in de taal van zijn of haar keuze. Dankzij deze flexibiliteit konden taalkundige en geografische barrières worden overstegen en een verrijkende samenwerkingsruimte gecreëerd die de culturele eigenheid van elke deelnemer respecteerde en vierde. Als gids voor dit creatieve proces had Vivian Sky Rehberg twee collectieven van begeleiders uitgenodigd die de deelnemers methodes hebben aangereikt die hen sterk hebben geïnspireerd.    

Culturele creatie en verbeelding stimuleren        

Naast de evenementen die open zijn voor het publiek en het strikt artistieke programma van Bozar, zijn er tal van activiteiten die minder in het oog springen maar niettemin van algemeen belang zijn, gericht op het stimuleren van culturele creatie en de verbeelding. Bozar brengt onderzoek en theoretisch denken enerzijds en artistieke praktijk anderzijds samen. Als proefproject heeft Atelier Bozar de waarde aangetoond van het creëren van ruimtes voor interinstitutionele, intergenerationele en interlinguïstische uitwisselingen, waar jonge kunstenaars in opleiding elkaar kunnen ontmoeten en nieuwe manieren van denken en interactie met de wereld waarin ze leven kunnen ontwikkelen.    

Hartelijk dank aan alle deelnemende scholen – ArBA-EsA, ESA Le 75, ESA Saint-Luc Luik, KASK & Conservatorium Gent, Sint Lucas Antwerpen en LUCA School of Arts Brussel – alsook aan de betrokken collectieven en begeleiders, namelijk Short Pieces That Move! (Annabelle Binnerts, Linus Bonduelle, Ash Kilmartin) en Futures of Europe (Simone Ashby, Julian Hanna, Michelle Kasprzak, Alwin de Rooij), bijgestaan door Sonja Rozental. Dank ook aan fotografe Pauline Lecomte, wiens foto's de publicatie illustreren. Deze eerste editie van Atelier Bozar heeft de basis gelegd voor een verrijkende dialoog tussen de kunstenaars van morgen, en we kijken met ongeduld uit naar waar deze uitwisselingen ons in de toekomst zullen voeren. Dit veelbelovende artistieke avontuur wordt dus zeker vervolgd.