Gepubliceerd op

In het spoor van Omar Blondin Diop

Op 31 oktober kan je bij Bozar terecht voor de vertoning van Vincent Meesens nieuwste film, Just a movement, gevolgd door een gesprek tussen de regisseur en journalist en filmrecensent Djia Mambu.

“Omar was iemand die stilstond bij de dingen. Hij was zo iemand die trouw bleef aan zichzelf door trouw te blijven aan de beweging.” Deze woorden uit Just a movement weerspiegelen als geen ander de sfeer die de film van de Belgische beeldend kunstenaar en regisseur Vincent Meessen oproept. Met zijn portret van de Senegalese militant en intellectueel Omar Blondin Diop duikt de regisseur in het verleden van dit boegbeeld van de protestbeweging na mei ‘68, om een beter inzicht te verwerven in het heden.

Wie was Omar Blondin Diop?

Omar Blondin Diop werd in 1946 geboren in Niamey en ging studeren in Parijs. Na zijn middelbare schoolloopbaan aan het beroemde Lycée Louis-le-Grand trok hij naar de prestigieuze normaalschool van Saint-Cloud, waar hij een sterk politiek bewustzijn ontwikkelde. Dat vertaalde zich naar een actief lidmaatschap van links-revolutionaire beweging, destijds geïnspireerd op de Chinese culturele revolutie. Zijn activisme leverde hem toen een rol op in de cultfilm van Jean-Luc Godard, La Chinoise (1967). Daarin vertolkt hij zichzelf in een verhaal over een groep jonge aanhangers van het maoïstische gedachtegoed. Na zijn deelname aan mei ‘68 en zijn revolutionaire activiteiten werd hij in 1969 Frankrijk uitgezet, waarna hij zijn strijd voortzette in Senegal, op het raakvlak tussen situationisme, trotskisme en maoïsme. De bekende clash tussen het regime van president Léopold Sédar-Senghor en de Franse regering onder De Gaulle en Pompidou lokte uiteraard hevig protest uit bij Senegalese links-revolutionaire groeperingen omwille van de grote sociale verdrukking in het land. Daarop werd Omar Blondin Diop gearresteerd en tot een gevangenisstraf veroordeeld op het eiland Gorée (voor de kust van Dakar), waar in 1973 zijn levenloze lichaam wordt aangetroffen. ‘Zelfdoding’, zo luidde de officiële verklaring. Die doodsoorzaak werd en wordt evenwel betwist door de grote democratische figuren in Senegal, net als door de familie Diop, die onlangs nogmaals vroeg om de zaak volledig uit te klaren en de exacte omstandigheden van Omars dood te onthullen.

Tussen verleden en heden

Just a movement maakt uiteraard een knipoog naar Godards beroemde film, en in lijn met zijn oeuvre schetst Vincent Meessen een impressionistisch portret van Omar Blondin Diop dat vakkundig is opgebouwd uit verschillende elementen. Interviews van toen, met ooggetuigen en naasten die hun inzichten delen, aangevuld met sprekers die hun licht werpen op deze verdwenen figuur die alomtegenwoordig blijft door de onuitwisbare stempel die hij op de Senegalese geschiedenis drukte. Just a movement houdt het midden tussen een documentaire en een essayfilm, en buigt zich over het verleden om het heden beter te begrijpen. Zo komt de Senegalese rapper Fou malade aan bod, die Omar Blondin Diop als het boegbeeld van het verzet beschouwt.

Vincent Meessen blijft overigens trouw aan zijn eigen manier om beelden en symbolen te belichten, met een film vol esthetisch vernuft als resultaat. Hij belicht de impact van het kolonialisme op de hedendaagse realiteit en stelt pertinente vragen over de totstandkoming van officiële ‘feiten’ die uitgeklaard moeten worden.

 

 

Vincent Meessen, beeldend kunstenaar en filmmaker

Vincent Meessen mocht in 2015 België vertegenwoordigen op de 56e biënnale van Venetië en stelde al tentoon op de biënnales van Sāo Paulo (2021), Chicago (2019), Lubumbashi (2019), Printemps de Septembre, Toulouse (2018), Sjanghai (2017) en Taipei (2016). Solotentoonstellingen van Meessen waren al te zien in de Power Plant in Toronto (2019), de Leonard & Bina Ellen Art Gallery van de Concordia-universiteit in Montreal (2018) en het Centre Pompidou in Parijs (2018).  Meessens films werden al vertoond op verscheidene festivals en in tal van musea wereldwijd. Als lid van Jubilee, een platform voor artistiek onderzoek en artistieke productie, is hij regelmatig als spreker te gast op seminaries en in kunstscholen, zowel in België als in het buitenland.