1. Hij schakelde Tom Waits in voor een video over… John Baldessari

Waarom zouden we iets willen vertellen over John Baldessari, terwijl hij dat zelf al deed? In 2012 vroeg hij Tom Waits, omwille van zijn diepe stem, als voice-over voor een video over zijn leven en werk. Maar verwacht geen strak uitgetekende biografie. A Brief History of John Baldessari vat de kunstenaar vooral goed samen in de manier waarop de video werd gemaakt: vol humor en absurditeit. 

2. Hij zou geen saaie kunst meer maken

In 1971 werd Baldessari uitgenodigd om te exposeren aan de Nova Scotia College of Art and Design in Canada. Maar er was geen budget om hem over te laten vliegen. Zijn oplossing? Hij liet de studenten zelf het kunstwerk maken. Hun opdracht: schrijf de zin “I will not make any more boring art” eindeloos op de muren van de galerie.

Wat begon als een grap, groeide uit tot een statement tegen het kunstonderwijs, dat volgens Baldessari te veel draaide om herhaling en te weinig om creativiteit. Hij voegde er later zelf nog een videoversie aan toe waarin hij de zin opschrijft als een soort strafregel. Het werk werd een icoon binnen de conceptuele kunst: rebels, speels en scherp.

3. Hij verbrandde al zijn werk

Net als veel andere experimentele kunstenaars begon Baldessari zijn carrière in de meer traditionele wereld van de schilderkunst. In 1970 verbrandde John Baldessari al zijn schilderijen uit de periode 1953–1966 in een crematorium in San Diego. Hij noemde dit werk The Cremation Project. De as werd verwerkt in koekjes en in een urn geplaatst. Hiermee brak hij radicaal met zijn verleden en stelde hij de waarde van het kunstobject ter discussie. Het was een statement tegen de gevestigde kunstwereld en een manier om zichzelf opnieuw uit te vinden als kunstenaar.

4. Hij werd geïnterviewd door Marge Simpson 

Niet elke kunstenaar haalt het tot Springfield, maar John Baldessari wel. Hij verscheen in een aflevering van The Simpsons getiteld 3 Scenes Plus a Tag from a Marriage, waarin hij zichzelf speelt in een flashback. Marge, toen nog journalist, probeert hem te interviewen. Zijn korte verschijning plaatst hem in het gezelschap van andere culturele grootheden zoals Art Spiegelman, Frank Gehry en Thomas Pynchon, die eerder al opdoken in de iconische animatieserie. Een leuke knipoog voor een kunstenaar die zelf bekend stond om zijn gevoel voor humor.

5. Giotto en Goya waren zijn huisgenoten 

John Baldessari haalde zijn inspiratie grotendeels uit de kunstgeschiedenis. Zijn honden noemde hij Goya en Giotto. In een interview fantaseerde hij zelfs over een leven als Dr. Baldessari, kunsthistoricus. “Kunst komt voort uit kunst,” zei hij. Die liefde zie je terug in zijn Goya Series, een rauwe, minder bekende reeks waarin hij net als Francisco Goya beeld en tekst confronteert. Geïnspireerd door Goya’s The Disasters of War, waarin gruwelijke oorlogsscènes worden voorzien van kille titels als “Y no hay remedio” (“Er is niets aan te doen”), onderzoekt Baldessari de kracht, en vooral de beperkingen, van taal.

Tip: Combineer zijn expo in Bozar met Luz y sombra. Goya en het Spaanse realisme, de Europalia-tentoonstelling die quasi tegelijkertijd loopt.