Wat zijn de hoogtepunten en blikvangers van deze vijfde editie?
Mijn collega's en ik kozen voor het thema Women Power om hulde te brengen aan de opmars die vrouwen maken, zeker in Afrika en in de Afrikaanse diaspora in Europa. We willen dit jaar extra aandacht vragen voor vrouwelijke kunstenaars, intellectuelen, producenten en culturele actoren.
Fatou Diome, Asa, Jeny BSG, Grace Ndiritu, Monique Mbeka Phoba, Soe Nsuki, Sire Kaba, Oriana Ikomo, Marwa Zein, Amarachi Nwosu, Akua Naru, Ines Eshun, Yemisi Mokuolu en Charisse Oyediwura zijn stuk voor stuk unieke persoonlijkheden die Afropolitaanse vrouwen en kunsten in al hun diversiteit vertegenwoordigen. De jonge generatie is goed vertegenwoordigd! Die zorgt voor een heuse emancipatiebeweging op maatschappelijk, cultureel en economisch vlak.
Hoogtepunten? Goh, moeilijk te zeggen: alle evenementen van het festival zijn interessant. We bieden variatie en richten ons tot verschillende doelgroepen. Dat is precies de kracht van een multidisciplinair festival! De komst van de bekende romanschrijfster en essayiste Fatou Diome en het concert van Asa (die in primeur haar nieuwe album komt voorstellen), worden sowieso spraakmakend. Ze maken de rest van het programma echter niet minder interessant: er is een fashion pop-up, er worden films vertoond, Monique Mbeka Phoba organiseert voor het eerst een masterclass rond het thema 'Vrouwen en rumba', én er zijn debatten, voorstellingen en workshops.
Die vrouwelijke emancipatiebeweging, die bij jongeren sterk voelbaar is, is die het gevolg van #MeToo?
Natuurlijk! De #MeToo-beweging vond over de hele wereld weerklank en leefde uiteraard ook onder Europese vrouwen met Afrikaanse roots. Los daarvan, was er al sprake van een emancipatiedynamiek die hen eigen was en die werd ingegeven door de wil om een andere plaats te veroveren dan die die hen werd toegewezen. Dat streven werd vooral gedragen door een jonge generatie vrouwen die in Europa werd geboren, maar banden onderhield met de landen waaruit hun families stamden. Ze eisten hun dubbele identiteit op en wilden een relevante rol spelen binnen de samenlevingen waarvan ze deel uitmaakten. Die door jonge vrouwen gedragen beweging werkte een evolutie in de hand, niet alleen voor henzelf, maar ook voor oudere vrouwen.
Kan je enkele voorbeeld citeren van vrouwen die aan het festival meewerken en de beweging vertegenwoordigen?
Fatou Diome verpersoonlijkt een generatie van vrouwen die tijdens hun jeugd in Europa belandden. Ze werd in Senegal geboren, maar werd ook Franse en claimt haar verschillende identiteiten. Ze is een uitstekend voorbeeld van vrouwenemancipatie en van de keuze om te behoren tot twee landen en twee continenten die haar vandaag definiëren. Ze kaart die complexiteit aan en weigert zomaar tot minder te worden herleid.
Van Amarachi Nwosu tonen we de film The Ones Who Keep Walking, gewijd aan de nieuwe golf van Afrikaanse creativiteit in mode, beeldende kunsten, muziek, dans, ... Haar leven speelt af zich tussen de Verenigde Staten en Nigeria. Amarachi vertegenwoordigt de jonge generatie die haar dubbele identiteit opeist en opkomt voor het recht om zich uit te drukken en een complexe identiteit uit te spelen, los van de conventionele beeldvorming en de classificaties die door gender worden ingegeven. Uiteraard denk ik daarbij ook aan de Belgisch-Congolese influencer/danseres-choreografe Jeny BSG, die een performance komt geven en een workshop organiseert.
De film van Marwa Zein, Khartoum Offside, is eveneens een mooie illustratie. Voor een Soedanese vrouw is niet vanzelfsprekend om als regisseuse carrière te maken. Haar documentaire film draait rond het verhaal van een voetbalteam voor vrouwen in Soedan. We volgen de strijd van die sportieve vrouwen om hun passie te mogen beleven, ondanks het door de militaire en islamistische regering van Soedan uitgevaardigde verbod.
Een andere Brusselse première is de film van Aïssa Maïga: Marcher sur l’eau, waarmee het festival wordt afgesloten. Zij is een bekende actrice en was een van de eersten om de discriminatie van zwarte vrouwen in de cinema aan te klagen. Ze schreef met name het boek Noire n’est pas mon métier en ijvert evenzeer voor een mentaliteitswijziging. Ze werpt de ketenen af die zwarte vrouwen nog te vaak gevangen houden. Tegelijk is ze in Afrika actief, waar ze een film draait die een essentieel probleem aankaart: de gevolgen van de klimaatverandering.
Het festival is een internationale smeltkroes die de Afropolitaanse creativiteit en betrokkenheid in zowat alle vormen viert.
