“De geschiedenis van deze mensen druipt van andermans bloed. Kolonialisme, apartheid, slavernij, etnische zuivering, biologische oorlogsvoering, chemische wapens – ze hebben het zowat allemaal uitgevonden.” Arundhati Roy, de Indiase schrijfster en activiste, nam van meet af aan de dominante verhalen en wat zij de westerse hypocrisie noemt op de korrel. In Mother Mary Comes to Me, haar langverwachte autobiografie, blikt ze terug op een leven in het teken van moedig verzet.
Decennialang deed Omar El Akkad er het zwijgen toe in naam van de journalistieke neutraliteit of het artistieke show, don’t tell. Tot nu. De schrijver en gewezen oorlogsreporter, geboren in Egypte en grootgebracht in Qatar en Canada, en intussen een Amerikaans staatsburger, heeft net een onvervaard non-fictiewerk uit. “Ik was ervan overtuigd dat dat fundament van wat we de ‘vrije wereld’ noemen diepe, lelijke barsten vertoont”, schrijft hij. “En toch geloofde ik dat (…) de kern ervan, wat dat ook mocht zijn, nog te redden viel. Tot de herfst van 2023. Tot de slachtpartij losbarstte.” One Day, Everyone Will Have Always Been Against This is een striemende kritiek op de westerse medeplichtigheid aan de Israëlische genocide in Gaza. Het werk gaat dieper in op de morele prijs die we betalen door weg te kijken van het systemische geweld.
In haar alom bejubelde debuutroman Oroppa bekijkt de Nederlands-Marokkaanse auteur Safae el Khannoussi migratie vanuit een generatie-overschrijdend perspectief. Het boek verkent de diversiteit en de geschiedenis van de Noord-Afrikaanse diaspora, en haar dubbelzinnige verhouding tot Europa. “Ik besefte het niet, maar ik was in de ban van diezelfde collectieve manie als de mensen hier. Ook ik keek neer op alles wat ordinair, arm en niet-Europees was”, mijmert een personage.
Een vierde stem die de ongemakkelijke waarheden niet uit de weg gaat en onze ideeën rond gerechtigheid en collectief geheugen ter discussie stelt is Philippe Sands. In De verdwijningen van Londres 38 gaat de Brits-Franse auteur en internationale advocaat op zoek naar de banden tussen de Chileense dictator Augusto Pinochet en de nazi-SS-officier Walther Rauff die de wijk naam naar Chili. Een aangrijpende bespiegeling rond ballingschap, verantwoordelijkheid en de nalatenschap van autoritair geweld.
Sommigen zullen deze invalshoeken verfrissend vinden. Voor anderen zijn ze maar al te herkenbaar . Nu alle ogen op het Westen zijn gericht, is dit het moment om ook onszelf van nabij te bekijken.
