Haar bekendste film is ongetwijfeld Jeanne Dielman, 23, quai du Commerce, 1080 Bruxelles, die de jonge Akerman (pas 25!) met een grotendeels vrouwelijke ploeg draaide. Tot in de kleinste details documenteert de film drie dagen uit het leven van een weduwe die woont aan - je raadt het al - de Handelskaai 23 in Brussel. Meer dan drie uur lang volgen we een huisvrouw (vertolkt door de iconische Franse actrice Delphine Seyrig) terwijl ze de flat opruimt, aardappels schilt, eten klaarmaakt, de schoenen van haar zoon poetst, boodschappen doet en zich elke middag prostitueert. De repetitieve rituelen van de dagelijkse routine bouwen een gevoel van angst op. Daardoor verandert de trage film in een ijzingwekkende thriller. Sinds de release in 1975 is het aanzien van de film alleen maar gegroeid, en niet alleen in België en Frankrijk. Sinds kort duikt de film op in verschillende prestigieuze best of-lijstjes, vooral in het Verenigd Koninkrijk en de VS, waar hij intussen een cultstatus heeft bereikt.
Vóór Jeanne dompelde de in 1950 geboren Akerman zich onder in de alternatieve filmwereld van New York, de stad waar ze in 1971 arriveerde. In die periode leerde ze veel en kwam ze los van de beperkingen die traditionele film oplegden. Ze filmde het afgeleefde hotel en haar medegasten, bracht de straten van New York in beeld en zette die tegenover de brieven die haar moeder vanop het Belgische thuisfront schreef. Haar films waren altijd heel persoonlijk en haar moeder Nelly (die de holocaust overleefde en haar bron van inspiratie was) was nooit veraf.
'Wanneer mensen na het bekijken van een goede film de zaal verlaten, zeggen ze wel eens tegen elkaar: 'Ik merkte niet eens dat de tijd zo snel voorbij vloog.' Wat ik wil, is dat mensen de tijd diep van binnen voelen voorbij gaan. Dan heb ik geen twee uur van hen gestolen, want ze hebben ze beleefd.'
Akerman conformeerde zich nooit en draaide altijd de film die ze wilde draaien: fictie, documentaires, experimentele prenten en essayistische films. Ze maakte ook video- en installatiekunst, én publiceerde een toneelstuk en twee 'autofictieromans'. Door die uiterst eclectische manier van werken kunnen we Akerman bezwaarlijk bestempelen als een klassiek filmauteur, wat haar marginale positie in de filmwereld verklaart. Toch werd ze van bij het begin omarmd en verafgood door een groot aantal cinefielen, beeldend kunstenaars en collega-filmmakers, die haar beschouwden als een vernieuwende radicaliste en een pionier van de moderne feministische cinema.
Meer mainstream was haar project A Couch in New York (1996), een wrange komedie over psychoanalyse met Juliette Binoche en William Hurt. Akerman en haar camera hielden van steden: Brussel, Parijs, New York. Maar voor haar documentaires reisde ze de hele wereld af: naar Zuid-Amerika, de Mexicaanse grens, Oost-Europa en Israël. Haar documentaire films zijn niet journalistiek, maar artistiek en immersief. Ze zijn zelden opgebouwd rond verhalen of interviews, maar portretteren vooral mensen en landschappen. Tot haar fictiefilms behoren ook enkele sobere literaire bewerkingen. Zo verfilmde ze Marcel Proust, of Joseph Conrad in de Cambodjaanse jungle.
'Parijs heeft te veel cultuur. Die hangt over je schouder als een lomp, zwaar gewicht. Hier [in Brussel] voel je je vrijer. De Belgische cultuur, die er zeker is, wordt niet als een grote cultuur erkend. Eigenlijk is Brussel wat Tsjechoslowakije voor Kafka was: een ideale werkplek.'
Haar laatste film was een van haar meest persoonlijke. No Home Movie (2015) is een videoportret van haar moeder tijdens haar laatste dagen. In datzelfde jaar stapte Chantal Akerman uit het leven. Na haar dood volgden lofredes van regisseurs als Claire Denis, Apichatpong Weerasethakul en Gus Van Sant, die haar invloed op de moderne cinema bevestigden. Het bekijken van haar films verandert je opvatting over cinema en de manier waarop je ernaar kijkt of erover denkt, zo beweerde Todd Haynes.
